Gazi Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü öğretim elemanlarının Tübitak ile ortaklaşa yaptığı araştırma, düşünüldüğünün aksine Ankara kent merkezinin ticari anlamda ölmediğini gösterdi
Dr. Özge Ercoşkun ile Dr. Burcu Özüduru’nun yaptığı ‘Alışveriş Mekanlarındaki Değişimin Sosyal Sürdürülebilirliğe Etkisi’ başlıklı TÜBİTAK projesinde, Tunalı Hilmi, Sakarya, Mithatpaşa, Anafartalar Caddeleri ile Atatürk, GMK Bulvarları gibi alışveriş caddelerinin (AVC), özellikle eğlence, alışveriş, yeme-içme aktiviteleri için Ankara’da hızla artan AVM sayısına karşın halen yoğun bir şekilde kullanılmakta olduğu tespit edildi. Araştırmanın en önemli bulgularından biri de, AVC’lerin yerelleşmekte olduğu; diğer bir deyişle, uzak semtlerden (Çayyolu, Eryaman ve Sincan gibi) değil, yakın semtlerden (Küçükesat, Ayrancı, Kavaklıdere, Kurtuluş gibi) kullanıcı çekmekte oldukları.
Proje, Ankara’nın Merkezi İş Alanı (MİA) sınırları içinde bulunan 11 alışveriş caddesini (AVC) sosyal sürdürülebilirlik açısından kapsamlı bir şekilde ele alıyor. Şubat 2010- Şubat 2011 ayları arasında gerçekleştirilen araştırma, Atatürk ve Gazi Mustafa Kemal Bulvarları ile Mithatpaşa, Ziya Gökalp, Meşrutiyet, Sakarya, İzmir, Necatibey, Tunalı Hilmi, Arjantin ve Anafartalar caddelerini kapsıyor.
Araştırmanın önsözünde, Ankara’daki alışveriş merkezlerinin (AVM) hızlı artışının, kentsel perakende sistemini, özellikle kent merkezlerinin kimliğini veren, kamusal alanlarla bütünleşmiş, sosyal etkileşimin odağı olan alışveriş caddelerinin (AVC’ler) yapısını değiştirmekte olduğu; literatürde, bu değişimin boyutlarına dair tahminler olduğu, ancak henüz bilimsel bulgularla açıklanmadığı savunuluyor ve şöyle deniliyor:
“Özellikle, Türkiye’nin kişi başına düşen en fazla AVM alanı olan Ankara’da bu tür bir çalışma yapılmamıştır. Bu projede ise, AVC’lerin mevcut durumları literatürdeki çeşitli yöntemlerle Ankara özelinde analiz edilmektedir. Bu kapsamda, öncelikle seçilen AVC’lerde arazi kullanımı, emlak değerleri ve klon kent analizleri yapılmış, daha sonra, AVC kullanıcıları ve esnafla anket yapılarak, AVC’lerin kullanım şekli ve talepler hakkında bilgi edinilmiştir.
Ayrıca, AVC’lerde sosyal sürdürülebilirlik analizi ve bu alanlara yönelik kentsel rehber hazırlanmıştır. Böylece, hem AVC’lerin mevcut durumunu özetlenmiş, hem de bu AVC’lerin yenilenip, canlandırılarak daha etkin bir şekilde kullanılması amacıyla önerilebilecek fiziksel, sosyal, ekonomik ve ekolojik düzenlemeleri ve stratejileri ortaya konmuştur. Bu projenin çıktıları, kamu ve özel sektör yöneticileri ile sivil toplum örgütleri tarafından AVC’lere yönelik kentsel yenileme ve canlandırma uygulamalarında kullanılabilir”.
Araştırmanın detayları için Dr. Özge Y. Ercoşkun ve Dr. Burcu Özüduru’ya kulak veriyoruz.
Proje nasıl ortaya çıktı?
ÖzgeE: Ankara’da bir AVM patlaması yaşandı. Biz de, TÜBİTAK’a bir araştırma önerisi verelim dedik.
BurcuÖ: Ankara, kişi başına düşen AVM metrekaresi açısından Türkiye’de birinci sırada yer alıyor. Aslında, AVM’ler üzerine 2008’de başlayan ve 2011’de tamamlanan başka bir araştırmamız vardı. Biz o proje üzerinde çalışırken 28 AVM vardı; bu yaz açılan iki yeni AVM ile bu sayı 30’a çıktı. Evet, İstanbul’da da çok AVM var; ama bunu kişi başına oranladığınız zaman Ankara kadar görünmüyor. Özge de daha çok sürdürülebilirlik üzerine çalışıyordu. Birlikte, AVM’ler, sürdürülebilirlik açısından kente etkileri, nasıl değiştirdiği, kent merkezi ve buralardaki alışveriş caddelerine yansımaları üzerine bir şeyler yapmak istedik.
ÖzgeE: Aslında bir takım kişisel deneyimler de tetikleyici oldu. O zaman Burcu Çayyolu’nda oturuyordu ve o bölgede çok fazla AVM açılmaya başlanmıştı. “Ben, Kızılay’a gitmeye gerek duymuyorum” diyen insanlar fazlalaşmıştı; hem eğlenmek hem de alışveriş yapmak için AVM’lere giden insanlar artmıştı. Bir yandan da basında, internet mecralarında, ilçe belediyelerinin ve meslek odalarının “Ankara’nın kent merkezi ölüyor” şeklinde açıklamaları yer alıyordu.
BurcuÖ: Bununla ilgili yapılan başka araştırmalar da var sanırım. Hatta geçen gün Mimarlar Derneği’nde bununla ilgili bir toplantı vardı; ama sunulan veriler çok da elle tutulabilir değildi.
ÖzgeE: Biz de bunu bilimsel bir araştırma konusu yapalım, test edelim, Ankara’nın kent merkezindeki alışveriş caddeleri gerçekten ölüyor mu görelim istedik. TÜBİTAK’a bir öneri yazdık ve onlar da hızlı destek projesi anlamında kabul etti; belli bir bütçe verdi. Bir yıllık bir projeydi; Şubat ayında teslim ettik ve Haziran’da da kabul edildi.
yapı.com.tr
