Boğaziçi Üniversitesi, İngiltere merkezli Prosperity Fund desteğiyle yürüttüğü Türkiye’de akıllı tarımı hedef alan Agritech projesinin ilk ayağını tamamladı. Hedef ise, finansman çözümlerini de içeren geniş kapsamlı bir tarım programını devreye almak.
Türkiye biyoçeşitlilikteki avantajını verimli kullanamıyor… Bu tespit, Boğaziçi Üniversitesi İnovasyon ve Rekabet Odaklı Kalkınma Çalışmaları Uygulama ve Analiz Merkezi’nden Prof. Dr. Gökhan Özertan’a ait. Böylesine afili bir isme sahip merkezden olağanüstü çalışmalar çıkmasını bekliyor insan. Merkez’in şu sıralar gündeminde Türkiye’de tarımı teknoloji destekli ve daha inovatif hale getirmek. Hani şu tarım 4.0 diye tanımlanan atılımı yapmak.
Bunun için iki yıl önce araştırmalara tarım çalışmaları ekibinin ilk işi dünyadaki iyi uygulamalara bakmak olmuş. 12 yıl önce tarım rönesansını başlatan ve bugün dünyanın en verimli buğday üreticileri arasında olan İngiltere’nin merceklerine takıldığını söyleyen Prof. Özertan, gerekli mercilerle hemen iletişime geçerek ortak bir çalışma başlattıklarını ifade etti. Birleşik Krallık’ta faaliyet gösteren Prosperity Fund desteğiyle bir yıl önce Agritech Projesi için düğmeye bastıklarını anlatan Özertan, “Bir yıl süren çalışmalar kapsamında bir altyapı oluşturulması için hazırlıkları tamamladı. İlk aşama bitti ama asıl iş şimdi başlıyor. Yeni nesil akıllı tarımı yaygınlaştırmak için bir tüm oyuncuları kaplayan bir network kurduk. Hassas tarım uygulamalarının 2050’de 240 milyar dolarlık hacme ulaşması öngörülüyor. Türkiye bu tarımsal zenginlikle bunun dışında kalmamalı” dedi.
İngiltere’nin TÜBİTAK’ı da projede
Agritech (Tarım Teknolojileri) Projesi’nin ilk yılında İngiltere’den konuyla ilgili önemli gruplar ile işbirliğine gidilmiş. İngiliz Tarım Teknolojileri Üniversiteler Birliği N8, İngiltere Teknoloji Transfer Ofisi KTN, İngiltere’nin TÜBİTAK’ın olan STFC, Agritech East ve 200 yıldan uzun süredir ülkede tarım teknolojileriyle ilgili araştırma yapan Rothamsted bunlar arasında sayılabilir. Türkiye’deki proje ortakları ise Akdeniz ve Ankara üniversiteleri. 300’e yakın tarım sektörü paydaşının çalışmalarda yer aldığını söyleyen Prof. Dr. Özertan, Prosperity Fonu’ndan alınan 70 bin poundluk destekle çalışmaların yürütüldüğünü ifade etti.
İnovatif çiftçiler istiyoruz
Çalışmada görev alan Boğaziçi Üniversitesi Uluslararası Ticaret Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Arzu Tektaş da, hedeflerinin çiftçide inovasyon kültürünü geliştirmek olduğunu söyledi. “Hedefimiz İngiltere’nin deneyimlerini model alarak tarımda ortak bir platform oluşturmak. Şu anda bunun altyapısını tamamladık. Düşük eğitim ve gelir grubundaki çiftçilere ulaşmak istiyoruz” diyen Tektaş, teknolojik tarıma özendirecek çözümler geliştireceklerinin altını çizdi. Tektaş sözlerini şöyle sürdürdü: “Projenin üç ayağı var: Network oluşturmak, orta vadede bilgiye ulaşmak, bilgiyi kullanmayı sağlamak. Bunun için bir web sitesi kurulacak. Çiftçi internete girdiğinde, örneğin böcekle mücadele konusunda aradığı bütün bilgileri burada bulacak. Anahtar kelimeyi girecek ve bilgiye ulaşacak. Bu işte başarılı sonuçlar almış iyi örnekleri anlatacağız hatta çiftçilerle buluşturacağız.”
3 bakanlıkla görüştük
Bundan sonraki aşamada bölgesel kümelenmeler ve kooperatifler konusunda da çalışmalarının olacağını anlatan Tektaş, tarımda teknoloji hareketi başlatmak için önemli ayaklardan birini de finansman olduğunu belirtti. Tektaş, şu anda konuyla ilgili üç bakanlıkla çözüm yöntemlerine yönelik görüştüklerinin altını çizerek, “Mini pilot uygulamalarla başlayacağız. Kamu bankalarının yanı sıra özel finans kuruluşlarıyla da görüşüyoruz. Bir çiftçi akıllı makineyi tek başına alamaz. Bu nedenle kooperatifleri çok önemsiyoruz” diye konuştu.
Bugün dünyanın buğday üretiminde en verimli ülkelerinden sayılan İngiltere’nin kamu, akademi ve sanayi işbirliğiyle bu başarıyı yakaladığına dikkat çeken Tektaş, teknolojiyi dışarıdan almak yerine üretmek gerektiğini de belirterek, şöyle devam etti: “Bu nedenle tarımda teknoloji üreten merkezler kurmak için girişimlerde bulunacağız. Kuracağımız platform bunu takip edecek. Bizim teşhis ve çözüm önerilerinde sorunumuz yok, sorun aradığı bağı kuramamakta. Biz bunu ortadan kaldırmak istiyoruz.”
“Önce gençleri tarıma yönlendirdik”
KTN Gıda Bölümü Başkanı Dr. Jayne Brookman da İngiltere’de tarım rönesansının 12 yıl önce başladığını ve ilk işlerinin genç bilim insanlarını bu alana yönlendirmek olduğunu vurguladı. Brookman, “Araştırma merkezleri kurduk. Tüm bunlar için önce vizyon sonra da ciddi bir bütçe gerekiyordu. İngiltere 2015’te tarım teknolojileri alanındaki araştırmalara 250 milyon poun harcadı. Sonuç olarak hektar başına alınan buğday 7 tondan 8 tona çıktı. İstihdam anlamında yeni bir grup çalışan modeli ortaya oluştu, artık İngiltere’de tarım bir kariyer olarak görülüyor. Çiftçiler de çiftlikler de profesyonelleşti” diye anlattı süreci.
