Hostel, Avrupa’da öğrencilerin okul yurtlarına benzer bir işleyiş mantığıyla otelden çok daha ucuza konaklayabilmesi için icat edilen, 4 kişilikten, 14’e; 18 kişilikten 26 kişiliğe kadar farklı kapasitelerdeki yatakhanelerde konaklama imkanı sağlayan bir sistemin adı…
26 kişilik odalarda İstanbul keyfi
İngiltere’de 1800’lü yıllarda dağlık bölgelerde yaşayan köylülerin, evlerini dağa tırmanmaya çıkan turistlere açmasıyla başlıyor. 2-3-5 odası olan bu evlerdeki konaklama mantığı, kısa sürede tüm dünyaya yayılarak “hosteller” doğuyor. Hedefleri sırt çantalı turistleri çekmek olan hosteller, ucuz fiyatları ve sıcak su sunmalarıyla dünyayı gezen öğrencilerin mekanları olarak biliniyor. Türkiye’de hostellerin en yoğun olarak bulunduğu yerler ise Sultanahmet, Taksim ve Cihangir… Bu hostellerde Lüksemburg’dan gelen 17 yaşlarında bir öğrenci kafilesine, New York’tan tek başına gelen bir öğretmene, yurt dışından İstanbul’daki bir maçı izleyemeye gelen gazeteciye ve Yeni Gine’den gelip Türkiye’de futbolcu olmak için çeşitli takımlarda denenen bir göçmene de rastlamak mümkün… Hostellerin pek çoğu şehrin göbeğinde, tarihi mekanların yanıbaşında yükseliyor. Ziyaret ettiğimiz hosteller arasında yer alan World House Hostel, Galata Kulesi manzaralı odalarıyla dikkat çekerken, Big Apple ve Nobel Hosteller, misafirlerine Ayasofya ve deniz manzarası sunuyor. Öğrencilerin hostel yaşantısını tercih etmesinin en önemli sebebi ise arkadaş gruplarıyla birlikte toplu olarak konaklayarak birbirleriyle kaynaşmak, şamata yapmak ve eğlenmek… 3 kriterleri var, kaldıkları yerin şehir merkezine yakınlığı, fiyatların ucuzluğu ve sıcak su… Kalacakları oteli interneteki “Hostelworld.com” sitesindeki hostel reytinglerine bakarak seçiyorlar. İstanbul’da günde 12 Euro’ya sıcak su ve kahvaltı hizmeti veren bir hostel bulmak mümkün. Yabancı misafirler genellikle kaldıkları kattaki banyoyu, hiç tanımadıkları yabancı kişilerle rahatlıkla paylaşabiliyorlar, nitekim bu onların kültürüne hiç de yabancı bir olay değil. Ancak işin içine Türkler girince durum değişiyor. Hostel sahipleri bu kültüre aşina olmadıklarını öne sürerek tatsız hadiseler yaşanmaması adına “turist kızlarla tanışmak için” geldiklerini söyleyen Türkleri kapıdan kibarca geri çeviriyor. Sadece Türk üniversite öğrencilerine istisna yapılıp oda açılabiliyor. Türkiye’de hosteller, prosedürde “hostel” olarak geçmiyor. Yasada bir prosedür olmadığı için “yurt, pansiyon veya otel” ruhsatıyla işletiliyor. Hostellerde söylentilerin aksine mülteci konaklamıyor. Çünkü hostellere gelen her müşterinin kimlik kayıtları polis merkezine gönderiliyor.
Geçtiğimiz yıl Avrupa Kültür Başkenti olan İstanbul, “bag packer” adı verilen sırt çantalı turistlerin akınıyla bu yıl da “Avrupa Hostel Başkenti” olmaya aday… Yıllar önce Türkiye’de “Hippi” ve “bitli turist” diye hor görülen “sırt çantalı” turistler, değişen zihniyetle birlikte şimdi Türk turizminin yeni gözdeleri oldu. Çünkü İnterrail ve Erasmus yoluyla ülkemize gelen genç öğrencilerin sayısı öyle arttı ki, 4 yıl önce İstanbul’un Sultanahmet ve Taksim bölgesindeki hostellerin sayısı 16 iken, şimdi yeni açılanlarla birlikte bu sayı 56’ya yükseldi. İstanbul’da her ihtiyaca göre farklı hostel bulmak mümkün, kimi sadece 35 yaş altı gençlere hizmet verirken, kimi Koreli müşterileri kabul ediyor. Hostellere Türkler’in girişi ise kültür farkı nedeniyle yasak…
Sultan Hostel-Hasan Keser
“Bir tişört, bir çamaşırla 20 gün seyahat ediyorlar”
26 kişinin aynı anda konakladığı “Harem” adlı özel bir yatakhaneye sahip Sultan Hostel’in sahibi Hasan Keser, tesislerinin İstanbul’daki en eski üçüncü hostel olduğunu ve hostelcilik işini babasından devraldığını belirtiyor. Eski Türkiye Gençlik Hostelciler Derneği Başkanı Keser, hostelciliğin Türkler’in mantığına ters bir kültür olduğuna dikkat çekiyor: “Yabancılar için rahatlık ikinci plandadır. Çoğu bir tişört, bir çamaşırla 15-20 gün seyahat etmeye alışkın. Avrupa’da belli bir yaşantı farkı var. Hostel yaşantısına çok çabuk adapte oluyorlar. Mesela 10 kişinin içinde uyumak bizdeki insana çok zor gelir. Biz horlamaktan korkarız, yatakta çıplak uyumaktan korkarız. Ama ‘Bag packer’ dediğimiz, sırt çantasıyla seyahat eden insanların seyahate bakış tarzları zaten bu. Adam konfor arayışında değil, az para harcayarak, az yükle yorulmadan çok yer görmek amacında. Bundan 5-10 yıl öncesine kadar insanlar hostellerde kalanlara hep ‘bitli turist’ derdi. Zaten bizim hostelimizde ilk kalanlar 70’lerin hippileriydi. Hatta abimin o bildiğiniz hippi tarzı saçlı turistlerle resimleri vardı. O zamanlarda hostellerde kalanlar için “bitli turist”, “fakir turist”, “geberik turist” gibi sıfatları kullanıyorlardı. Ve biz o zaman bizle çalışan arkadaşlara şunu söylüyorduk: ‘Evet, bu adamlar bir pantolonla 3 ay seyahat ediyor, 1 tişörtü yıkamadan 8-10 kez giyiyorlar. Belki 20 kişiyle birlikte aynı odada uyuyorlar ama bir de bakıyorsun form doldururken meslek kısmının karşısında avukat yazıyor.’ Tabii ki marangoz, çöpçü yazanlar da var ama öğretmen ve mühendis yazan çok kişi de var. Unutmayın, paralı turistler de gelip hostelde kalıyor. Bag packer’ların seyahatteki ve normaldeki yaşam tarzları çok farklı…”
World House Hostel (Taksim) – Harun Kapçuk
“Eğlenmek isteyen turistler Taksim’i seçiyor”
“Türkiye’de 4-5 yıldır hostelde konaklamak çok moda oldu. İnsanlar sadece tarihi mekan gezmiyor, akşamları da eğlenmeye çıkıyor. O yüzden şu aralar Taksim civarındaki hostellerin sayısında bir artış var. Bizim limitimiz 70 kişi. İki kişilik “double”, üç kişilik “triple” odalar; 4 , 6, 8 ve 14 kişilik yatakhanelerimiz (dorm) var. Yatakhanelere elektronik şifre ile giriliyor. Hostelimize çoğunlukla üniversite öğrencileri geliyor. İstanbul’u görmek isteyen tarihçiler ve maçlar için gelen İngiliz ve Alman gazeteciler de burada konaklıyorlar.”
Moonstar Hostel – İlkay Alkan
“35 yaşın üzerinde müşteri almıyoruz”
“Sultanahmet’te bulunan Moonstar Hostel’in 10’lu, 8’li, 4’lü ve 2 yataklı olmak üzere 4 ayrı odası var. Yazın müşteri içkiyi fazla kaçırdığı zaman yatağına götürüp uyumasını sağlıyoruz, eğer uyumuyorsa da terasa çıkarıp orada uyutuyoruz. İnsanları rahatsız etmemesini sağlıyoruz. Zaten biz hostele sadece 18-35 yaş üzerinde müşterileri kabul ediyoruz. Çünkü yaşlı müşteriler erken yatıp erken kalkıyor. Gençler ise geç yatıp geç kalkıyor. Gece kapıdan içeri bir genç gelince yaşlı müşteri rahatsız oluyor. Böylece kavgaları engelliyoruz.”
Chill- Out Cengo (Taksim) – Sinan Dodanlıoğlu
“Hostel müşterileri gezeceği yeri bilir”
Taksim’deki hostellere gelen gençlerin fazla olmasının sebebi Erasmus öğrencilerinin buraya değişim programlarıyla gelmesi. Chill-Out Hostel, Taksim’in ilk hosteli. Sırt çantalı gençler en yoğun müşterilerimiz. Duşlu odalarımız da var, paylaşımlı duşlar da… Odanızda eğer duş müsait değilse, koridordaki banyolarda duş alabiliyorsunuz. Duş ve tuvaletleri ortak kullanıyorlar. Avrupa kültüründe kadın-erkek birlikte konaklamak ve duş almak çok fazla sorun olmuyor. Ama biz bu yüzden genelde Türk müşteri almıyoruz.”
Vatan/Tuğrul Tunalıgil
