Türkiye’deki bilinirliğini ve büyümesini 1999 depremlerinden sonra hızla artıran zemin teknolojileri sektörü, geçen yıl inşaattaki canlanmayla birlikte hareketli bir sürece girdi. Sektör, yurtiçini yanı sıra yurtdışında da birçok projeye imza atıyor…
Türkiye’de son 10 yılda depreme dayanıklı yapı tasarımının yatırımcılar, müteahhitler ve ev sahibi olmak isteyenler için önemli hale gelmesi, zemin teknolojileri sektörüne itici güç oldu. Türkiye’nin en büyük doğal afetlerinden biri kabul edilen 1999 Marmara depreminden sonra gerek firma sayısı gerekse iş hacmi ile ciddi bir gelişim sürecine giren zemin teknolojileri sektörü, geçen yıl inşaat sektöründeki canlanmayı da arkasına alarak büyüme hızım artırıyor. Gelecek döneme ilişkin stratejisini ise ‘enerji, konut ve turizm yatırımlarıyla büyüme’ üzerine kuran sektör, yurtiçini yanı sıra yurtdışında da birçok projeye imza atmayı sürdürüyor.
Türkiye’de yapı denetiminin miladı olan 1999 Marmara depremlerinden sonra 595 Sayılı Kararname ile yapı denetiminde ciddi kararlar alınıp uygulamaya konuldu. 2001 yılında ise 4708 Saydı Yapı Denetimi Hakkındaki Kanun çıkarıldı ve bu kanuna göre uygulama pilot olarak belirlenen 19 ilde hayata geçirildi. Sadece pilot illerde uygulanan yasa, geçen yıl Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu onayıyla, 1 Ocak 2011 ‘den itibaren yurt genelinde uygulanmaya başlandı. Buna göre yeni sistemle bir binada, mal sahibi, bir müteahhit, projeyi çizen mühendis ve yapı denetim firması olmak üzere dört ana unsur olacak. En önemli yenilik ise, 1 Ocak 201 Tde yürürlüğe giren Yapı Denetimi Kanunu’nun, sadece şirket ya da kuruluşların değil, kendi evini yaptıracak olan kişilere de mutlaka bir müteahhitle çalışma zorunluluğu getirmesi oldu. Yapı denetim kanunu inşaat sektörü açısından denetim mekanizmasının sağlıklı işlemesi için önemli bir adım olarak tanımlanıyor. Tüm bu gelişmeler zemin teknolojileri sektörü gelecek döneme ilişkin umutlar artırıyor.
Zemin araştırmaları Türkiye’de 1999 Marmara depremlerinden sonra büyük önem kazandı. Deprem öncesinde önemsenmeyen zemin çalışmalar, deprem somasında yaşanan büyük maddi ve manevi yıkımla daha çok dile getirilmeye ve uygulanmaya başlandı. Bu tarihten sonra her türlü yapının inşa edileceği zeminlerin etütleri yapılarak, gerekli tedbirlerin alınması sağlandı. Türkiye’deki bilinirliğini ve büyümesini gerek yasal düzenlemeler gerekse artan toplumsal bilinç ile son 10 yılda artıran zemin teknolojileri sektörü, global ekonomik krizin etkisiyle yaşadığı durgunluğu ise 2010 yılında üzerinden atmayı başardı.
Firmalar krizde Kuzey Afrika, Orta Asya ve Ortadoğu’ya açıklı Yurtiçindeki hareketliliği fırsata çevirmesinin yanı sıra yurtdışında birçok önemli büyük projeye imza atan sektördeki firmalar, 2011 yılına umutlu bakıyor. Sektörde bu yıl da verimliliğin artarak devam etmesi ve gerek özel sektör gerekse devlet tarafından uygulamaya konulacak olan büyük projelerin sektöre harekedilik getirmesi bekleniyor. Sektör aktörlerine göre, dünyadaki sosyal ve politik gelişmeler olumsuz bir havaya dönüşmezse özellikle altyapı ve zemin teknolojileri sektörü önümüzdeki yıllan verimli geçirecek. Türkiye’de de ekonomik göstergelerin iyi gitmesiyle inşaat sektörü için özel bilgi birikimi gerektiren bu zarın büyümesi bekleniyor. Özellikle büyük şehirlerde belediyelerin altyapı faaliyetlerine daha çok büyük bütçe ayırmasıyla 2011-2015 yıllarında bu kesimde oluşacak pazar payı büyük oranda artacak.
Türkiye genelindeki geoteknik sektöründe irili ufaklı yaklaşık 60 firma faaliyet gösteriyor. Bu firmalann yıllık toplam iş hacimlerinin 150-200 milyon TL civarında olduğu tahmin ediliyor. Son yıllarda artan firma sayısıyla sek¬törde rekabet ön plana çıkarken, firmalar krizin etkisiyle yurtdışına açıldı. Sektördeki birçok firma başta Mısır, Cezayir, Libya, Tunus ve Fas gibi Kuzey Afrika ülkelerinde, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Katar, Kuveyt, Umman, Suudi Arabistan, Suriye ve Lübnan gibi Ortadoğu ve Körfez ülkelerinde, Rusya, Ukrayna, Azerbaycan, Gürcistan ve Kazakistan gibi Kafkasya ve Asya ülkelerinde, Romanya, Bulgaristan, Kosova, Makedonya ve Arnavutluk gibi Doğu Avrupa ve Balkan ülkelerinde faaliyet gösteriyor. Ancak Libya, Mısır ve diğer Ortadoğu ve Arap ülkelerindeki demokrasi arayışlarının sektörü bir süre olumsuz etkileyeceğini söyleyen yetkililer, bu süreç bittiğinde sektörün bu bölgelerde tekrar iş hacmini büyüteceğini savundu.
Sektör, zemin etüdüne önem verilmesini istiyor
Gösterdiği hızlı gelişmeye rağmen Türkiye’de zemin teknolojileri sektörü, gelişmiş ülkelerin gerisinde kalıyor. Dünya zemin alanındaki gelişmelere bakıldığında Türkiye’nin zemin etüderi konusunda gereken düzeyi yakalayamadığını savunan sektör aktörlerine göre, 1999 yılında iki büyük depremi yaşayan Türkiye’de halen bu konuda yönetmelik, genelge ve görüş yazılarından oluşan kirlilik devam ediyor. Deprem kuşağındaki Türkiye’de itinalı çalışmalann önemsenmesi, girişimci şekilde çoğalan firmalann düşük fiyat politikalannm uyarılması ve kalitenin sağlanması gerektiğine işaret eden sektör temsilcileri, inşaat maliyetlerinin küçük bir kısmını oluşturan zemin etüt çalışmalarına yeterince önem gösterilmediğine dikkat çekiyor. Yetkililer, yapı denetim kuruluşlarında jeofizik mühendislerinin de yer alması gerekliliğine vurgu yapıyor.
Yabancı ülkelerde dünya standartlannda imalatlar yapılırken, Türkiye’de eşit rekabet koşullarına dayanmayan ‘en düşük fiyat’ karşüaşurmasma maruz kalındığına dikkat çeken sektör temsilcilerine göre, bu durum büyük ekonomik ve can kayıplarıyla ödenen kalitesiz imalatlara yol açıyor. Zemin iyileştirme ve iksa çalışmalarının rekabet sonucu gerçek değerini bulmadığını ve bu durumun sektörde sağlıklıkahçı bir fiyat oluşumunu engellediğini ifade eden yetkililer, işverenlerin ehil müşavir firmaların keşiflerine sadık kalmalan ve uygulamada kalite arayışına katılmalarını öneriyor.
Dünya
