KÜMES YERİNİN SEÇİMİ
Kümes ne kadar iyi olursa olsun, yer iyi değilse masraflar çok artar. Hayvan barınaklarının hepsinde olduğu gibi kümeslerde de yer seçimi çok önemlidir.
Kümeslere özellikle etlik tavuk kümeslerine sık sık malzeme getirilir; yumurta ve tavuk götürülür. Bu sebeple kümes yeri ulaşımı kolay , bir yerde olmalıdır. Yola pazara ve malzeme alınan yerlere çok uzak olan kümeslerde taşıma masrafı yükselir.
Tavuklar ışığa ve suya çok ihtiyaç duyarlar. Bu sebeple elektrik ve su ile ilgili bir problem bulunmamalıdır.
Kümesler birbirine ve başka çiftliklerin kümeslerine ne kadar yakın olursa hastalıklar o kadar çabuk yayılır. Bu yüzden kümes başka çiftliklerin kümeslerinden mümkün olduğu kadar uzak olmalıdır. Eğer çok büyük bir çiftlik kurulacak ve birden fazla kümes olacaksa bu kümesler de aynı husus göz önünde bulundurulmalıdır.
Kümesler, elektrik enerjisine az ihtiyaç duyacak yerlere yapılmalıdır. Örneğin; bir tepenin dibine kümes yapıldığında hem güneşten az yaralanılır ; hem de doğal havalandırma yapılamaz. Böyle bir kümes de akşam üzerleri diğerlerinden daha önce, elektrikle aydınlatılmaya başlanır.Ayrıca havalandırma elektrik enerjisi ile olur. Çünkü tepe dipleri daha az rüzgar alır. Tepe diplerinin bir diğer kötü tarafıda su basma tehlikesinin olmasıdır.
Kümes yapımına en uygun yerler çukur olmayan ve hafif eğimi bulunan yerlerdir. Böylece yerler rüzgarı daha iyi alır. Koku daha kolay dağılır ve havalandırma daha kolay olur. Ayrıca eğimli arazilerin tabanına su birikmez.
Tarıma uygun yerleri kümes ve diğer binaların yapımında kullanmak doğru değildir. Kümesleri mümkün olduğunca tarıma uygun olmayan arazilerde kurmakta fayda vardır.Aslında tarıma uygun düz arazilerin çoğu kümes veya diğer hayvan barınaklarının yapımına uygun düz arazilerin çoğu kümes veya diğer hayvan barınaklarının yapımına uygun değildir.
Kümeslerde Çevre Kosullarinin Kontrolü
Yalıtım (İzolasyon): Yapı elemanlarından oluşacak ısı kayıbını en aza indirmek amacıyla özel maddeler kullanılarak alman önlemlere “ısı yalıtımı” denir. Yalıtımla soğuk havalarda içeriden dışarıya, sıcak havalarda dışarıdan içeriye olan ısı akımı önlenir. Böylece kümes içindeki gece gündüz sıcaklık farklarından oluşacak sıcaklık değişimi dengelenir. Ayrıca ortamdaki aşırı nem, havalandırma ile dışarı atılarak yüzeylerde yosunlaşması önlenir. Bu sağlanmaz ise çeşitli yapı elemanlarının yüzeyinde nem yoşunlaşarak, bunların kullanım süresini kısaltır. Uygulanan havalandırma sistemleri ile ani sıcaklık değişimlerinin hayvanlar üzerindeki olumsuz etkisi ortadan kaldırılarak verim azalması önlenir. Soğuk ortamda, yem tüketimi, kırık yumurta oram ve yumurtanın iç kalite bozuklukları artmakta ve bu nedenle maliyet önemli ölçüde yükselmektedir. Yazın sıcak aylarda ise iştah ve yem tüketimi azalmakta, yumurtalar küçülmekte ve verim düşmektedir. İklim koşullarına uygun olarak kümeslerin yalıtılması, her ne kadar kümes yapım maliyetini arttırmakta ise de, kışın yapılacak yakıt tasarrufu ve yem tüketimindeki azalmalar bu gideri fazlasıyla karşılayacaktır.
Kümeslerde Duvar Ve Çatı Yalıtımı: Kümeslerde yalıtım denildiğinde, genellikle duvar ve çatı yalıtımı anlaşılmaktadır. Tabanda yapılan yalıtımlar daha çok nemin önlenmesi içindir. Ancak taban için yapılan ısı yalıtımı pek önemli değildir. Yalıtım maddesinin etkenliği ısı iletkenliğinin düşüklüğü, yanmaya, çürümeye, yıpranmaya karşı dayanıklılığı, kolay serilebilirliği, böcek ve kemiricilere karşı dayanıklılığı ve ekonomik olması gibi faktörlerden oluşur.
Teknik olarak duvar yalıtımı farklı iki yapı malzemesi arasına yalıtım malzemesi yerleştirilerek ve neme karşı önlemler alınarak yapılır. Yalıtım malzemeleri sert (polistrafor-köpük), yumuşak (cam yünü ) veya dane şeklinde olabilir. Kullanılacak yalıtım malzemesinin özellikleri göz önüne alınarak nem önleyici bazı malzemelerle birlikte kullanılmasında yarar vardır. Kümes ortamındaki nem, yalıtım malzemesinin içine sızarak yoşunlaşırsa kullanılan yalıtım malzemesinin özelliği önemli ölçüde düşer. Başlıca nem önleyici maddeler; polietilen tabakları (naylon branda ) ve ruberoittir (ziftli kağıt).
Kümes duvarlarında ve çatılarında kullanılacak yalıtım malzemesinin kalınlığı hesaplamalarla kesin olarak belirlenebilirse de, bunun için bazı pratik değerler de kullanılabilir. Örneğin yumuşak iklim bölgelerinde 3 cm, serin iklim bölgelerinde 3-4 cm, sert iklim bölgelerinde 4-5 cm’lik bir yalıtım kalınlığı yeterlidir (kalınlıklar cam yünü ve köpük için geçerlidir). Çatı ve tavan yalıtımı için yumuşak iklim bölgelerinde 5 cm, serin iklim bölgelerinde 6 cm, sert iklim bölgelerinde 7 cm’lik bir yalıtım kalınlığı iyi sonuç vermektedir.
Çatılar duvarlardan çok daha farklı malzemelerden yapıldığı için buradaki ısı akımı, duvardakinden daha fazladır.
Çatılarda kış aylarında ısı kayıbı, yaz aylarında ısı kazancı olmaktadır. Bu çift yönlü ısı akımını azaltmak için, çatı yalıtımının tekniğe uygun şekilde projelenmesi gerekir.
Kümeslerin tavan ve çatılarında saman ve talaş gibi maddelerin kullanılması, hastalık taşıyan canlılar için uygun bir ortam yaratarak hayvanların sağlığı yönünden sakıncalı olur. Bu nedenle çatı yalıtımında cam yünü ve polistrafor gibi yalıtım malzemelerinin kullanılması tavsiye edilir. Ancak çok ucuz olması nedeniyle yukarıda belirtilen maddeler kullanılacaksa hijyenik önlemler alınmalıdır.
Etlik tavuk ta tutulacak kayıtlar
l- Civcivlerin ırkı ve nereden alındığı,
2- Hayvan sayısı,
3 -İlaçlama ve aşılama programı,
4- Uygulanan yemleme programı,
5- Yem tüketimi,
6- Canlı ağırlık,
7- Ölümler,
8- Ayıklananlar.
9. Sürüden eksilenler,
10. Yem tüketimi,
11. Dönem sonu canlı ağırlık.
Tavukçulugun Önemi
Bir insan dengeli beslenmek için her gün belirli miktarda hayvansal ürün yemek zorundadır. Ancak hem dünya genelinde hem de Türkiye’de bu miktarın altında ürün üretilmektedir . Bir insanın günlük hayvansal protein ihtiyaç 35 gr kadardır. Gelişmiş ülkelerde tüketim miktarı 44 gr dır bu ülkelerde yaşayanlar gerekli hayvansal besinleri tüketebilmektedir. Oysa gelişmemiş yani, fakir ülkelerde tüketilen günlük hayvansal protein miktarı 9 gr dır.Dünya ortalaması ise 27 gr dır .Dünya üzerindeki, pek çok ülkenin insanları gerekli hayvansal ürünleri tüketememektedir. Yurdumuzda da durum böyledir. Ortalama hayvansal protein tüketimimiz 17gr dır.Bu değer hem dünya hem de gerekli miktarın altındadır
Tavuk eti ve yumurta işte bu ihtiyacı karşılamada önemli bir kaynaktır çünkü hem daha ucuza hem de daha hızlı üretilmektedir.
İnsanların et ve süt veya yumurta gibi hayvansal besinleri az tüketmesi bunları alacak veya üretecek güçleri olmamasındandır. Yani bu ürünler insanlara pahalı geldiği için az tüketilmektedir. Oysa tavuk eti veya yumurta diğerlerine göre daha ucuzdur. 1 kilo kırmızı et (sığır veya koyun eti) yerine : 2-4kg tavuk eti alınabilmektedir .
Tavuk yetiştiriciler için de önemli bir üretim dalıdır. Türk çiftçisinin genelde toprakları azdır ve herhangi bir iş için harcayacakları para sınırlıdır örneğin bir süt sığırcılığı tesisi kurmak isteseler ahırı yeterince hayvan koymaya paraları yetmemektedir bu borç para ile yaptıklarında ise yatırdıkları parayı çok ucuz bir süre sonra geri ödeyebilmektedirler. Oysa Tavuk yetiştiriciliğinde kümesi dolduracak kadar civcive ahırı dolduracak kadar inekten daha az para harcanır üstelik tavuklar en geç 2 ay sonra kesilip satılabilir veya 4-5 ay sonra yumurta vermeye başlayabilir.
Bugün yurdumuzda tavukçuluk alanında hızlı gelişmeler verilmektedir özellikle bu üretim kolu hızla büyümektedir ancak tavukçuluktaki gelişmeler büyük oranda et ve yumurta işletmelerinin sayılarının artması şeklinde olmaktadır . Oysa yem üreten fabrikalar hastalıklara karşı aşı yada kümes araç ve gereçlerinin üreten tesislerde tavukçuluk kapsamına girmektedir. Bunlardaki gelişmler daha yavaş olmaktadır.
