Dünya ekonomisini Büyük Buhran’dan bu yana en derin resesyona sürükleyen konut sektörü bir türlü toparlanamıyor. Krizin cıkıs noktası olarak gayrimenkul 2011’in en kötü performans sergileyecek sektörü….
Zengin ülkeler birkaç yıl daha anemik bir büyüme ile karşı karşıya kalmaya devam edecek.
Gelişmekte olan ülkeler ise iş dünyasının dinamizm ve yaratıcılık üssü olarak ön plana çıkacak. Önümüzdeki 10 yıl içinde küresel büyümenin yüzde 50’sinden fazlasını gelişmekte olan ülkeler sağlayacak. Dünyanın daha hızlı kalkman bu ülkelerinde 700 milyon kişi daha orta sınıfa dahil olacak. Ve gelişmekte olan ülkeler birçok sektörün geleceğini şekillendirecek.
The Economist’in gelecek yıla ilişkin beklentilerine yer verdiği ‘World in 2011’ çalışmasına göre ‘iş dünyası’nın gözü artık gelişmekte olan ülkelerde. İş dünyası için gelişen ekonomilerin önemi giderek artarken, şirkeder 201 l’de bu pazarlarda büyümek için artık Çin, Hindistan, Rusya ve Brezilya’nın ötesine bakıyor. BRIC olarak nitelenen bu ülkelerin yatırımlardaki rakipleri daha çok Afrika’da. Kara Kıta’nm yıldızlan ise Güney Afrika, Mısır, Cezayir, Botswana, Libya, Mauritius, Fas ve Tunus, Avrupa ve Ortadoğu’da ise Türkiye ile Suudi Arabistan şirketlerin yatırım destinasyonları arasında öne çıkıyor. İş dünyasında genel eğilim büyümeyi bu pazarlarda aramak olacak. Peki ekonomiden önemli bir paya sahip olan önemli sektörleri 2011’de nasıl bir yıl bekliyor. The Economist’e göre, finans piyasaların sarsan krizin çıkış noktası gayrimenkul 2011’in en kötü performans gösterecek sektörü. Emtia fiyatlarındaki artış nedeniyle gıdayı da zor bir yıl bekliyor. 2010’da canlanmaya başlayan otomotivde büyüme, bu yılın gerisinde kalacak. Medyaya bakıldığında online reklamlarda artışın sürmesi bekleniyor ancak gazete ve dergiler için zorlu bir yıl olacağı tahmin ediliyor. Metal ve madenciler için de sıkıntılı bir yıl kapıda çünkü hükümederin kemer sıkma politikalan ve parasal sıklaştırmaya gitmeleri doğal kaynaklar üzerinde baskı oluşturacak. 3D filmlerin canlandırdığı sinema sektörünün yardımıyla eğlence sektöre 2011’in en hızlı sektörlerinin başında geliyor. Kriz sonrası sağlanan teşviklerin canlardırdığı altyapı sektörü de 2011’de hareketli geçecek.
Konut fiyatları düşecek
Dünya ekonomisini Büyük Buhran’dan bu yana en derin resesyona sürükleyen konut sektörü bir türlü toparlanamıyor. Krizin cıkıs noktası olarak gayrimenkul 2011’in en kötü performans sergileyecek sektörü. Sektörde en kötüsü sona ermiş olabilir fakat zengin ülkelerin çoğunda konut piyasası baskı altında kalmayı sürdürecek. ABD’de bu yıl yüzde 4 düsen konut fiyatlarının 2011’de yüzde 2 daha gerilemesi bekleniyor. Konut sektörüyle ilgili kaygıların giderek arttığı İspanya’da ise ev fiyatlarının yüzde 5 düşeceği tahmin ediliyor, ingiltere’ye bakıldığında konut fiyatlarında gelecek yıl yüzde 3 artış yaşanacağı tahminleri yapılıyor fakat ülkede konut fiyatları 2007’de yaptığı zirveye 2013 yılından önce ulaşamayacak. Batık kredilerin arttığı ticari gayrimenkul sektöründe isler daha da kötü. ABD genelinde hem endüstriyel gayrimenkul hem de perakendede kiraların gerileyeceği belirtiliyor. Gayrimenkul fiyatlarında yüzde 15’lik düsüs beklenen ispanya ise Avrupa’da en yakından takip edilen pazar, ispanya’da konut sektörü bankacılık üzerinde de baskı yaratıyor ve ülkede batık mortgage kredilerinin artması, yatırımcıyı tedirgin ediyor. Bu arada gelecek yıl ticari gayrimenkul yatırımlarında Çin’in İngiltere ve Japonya’yı gende bırakarak ABD’nin ardından ikinci sıraya yerleşmesi bekleniyor. Çin’de yönetim, Bati’nın aksine gayrimenkul fiyatlarını kontrol altına almaya çalışıyor. Bu nedenle 2011 ‘de konut sektöründe en cok ‘vergiler’ izlenecek. Bir varlık balonu oluşmasını engellemek için Asya ülkelerinde uygulanan gayrimenkul vergileri ve mortgage kredisi almak icın yapılan ön ödemelerin artırılması, yakından takip edilecek.
Gıdada ‘enflasyon’ sıkıntısı
Olumsuz hava koşulları nedeniyle 2010 ortalarında yaşanan arz sıkıntısının gıda ve tarım ürünleri üzerindeki etkisi 2011 yılında da hissedilecek. Economic Intelligence Unit’in gıda ve içecek endeksi, ekonomik sıkıntı dönemlerinde görülenin aksine, yüzde 5 yükselecek. Gıda firmaları bu artısı tüketiciye yansıtmak zorunda kalacak. Örneğin önde gelen perakende satış gruplarından Sara Lee; et, ekmek ve kahve ürünlerinin fiyatını artırmayı ve bu artışları ancak emtia fiyatlarının düşmesi halinde geri almayı planlıyor. Gelecek yıl buğday fiyatlarının yüzde 8 artacağı tahmin edilirken, mısır ve soya fasulyesi fiyatındaki artışların devam etmesi bekleniyor. Gelişmekte olan ülkelerin talebiyle global et tüketiminde ise yüzde 2 artış öngörülüyor. Sekerin ‘tatlı’ çıkısı ise son bulacak ve fiyatlarda yüzde 8 düsüs yaşanacak çünkü 2010’da artısı tetikleyen spekülatörler, üretim fazlası oluşmasıyla geri adım atacak. Brezilya ve Kolombiya’nın üretimindeki artış nedeniyle kahve fiyatında yüzde 3’lük gerileme meydana gelecek. Gıda şirketlerinin bu yıl masasındaki en önemli konu, emtia fiyatlarında 2010’da yaşanan çıkışla birlikte oluşan 2007-08 benzeri bir kriz olasılığı ve enflasyon. Arzda yaşanacak aksamalar, fiyatlarda sok bir yükselişe neden olabilir.
Medyada reklamlar daralıyor
Yeni yılda sancılı bir dönem geçirmesi beklenen bir diğer sektör ise medya. ZenithOptimedia, global reklam harcamalarının 2011’de gecen yılki büyüme hızını ikiye katlayarak yüzde 4.5 büyüyeceğini tahmin ediyor. Ancak bu artış genel trendi maskeliyor; online reklam harcamaları yüzde 16 artacak ve toplam harcamalar içindeki payı yüzde 15’e yükselecek, internette yapılan aramalarda acılan pencerelerde yer alan reklamlar ınternet reklamlarının yarısını oluşturacak. Harcamaların en büyük kalemini oluşturan televizyon reklamlarında yüzde 5.5 ılımlı bir artış öngörülüyor. TV reklamcılıgındaki artısın kaynağı gelişmekte olan ülkeler. Gazeteler ve dergilen için ise haberler kötü. Bu iki alanda reklam harcamalarının sırasıyla yüzde 1.5 ve yüzde 1.1 düşeceği tahmin ediliyor. Yazılı basının reklam gelirlerinde doğan acıgı kapatmak için web sitelerini ücretli hale getirebileceği ya da mevcut giriş ücretlerini artırabileceği ifade ediliyor. Diğer yandan medyada gelirler Doğu’ya kanalize olacak. ZenithOptimedia, 2011 ‘de reklam verenlerin Asyalı seyircileri ve okuyucuları için harcadıkları paranın ilk kez olarak Batı Avrupa’daki harcamalarını geçeceği tahmininde bulunuyor.
Madencilikte ipler Çin’in elinde
Dünyanın en hızlı.büyüyen ekonomilerinden Cin, temel metal talebi ve dolaysıyla fiyatlarının arkasındaki itici güc olmaya devam ediyor. Ülkenin 2011’de mali sıklaştırmaya gitmesinin doğal kaynaklar üzerinde baskı oluşturması ve fiyatlarındaki artısı sınırlandırması bekleniyor. Diğer yandan Batı Avrupa’da krediye erişimin zorlaşması, buradaki üreticilerin kapasitelerini artırması önünde engel oluşturacak. Bu durum ise, arz artısını yavaşlatacak ve fiyatları destekleyecek. Görünümü en parlak metal bakır. Talepteki canlanmadan cok üretimdeki sıkıntılar nedeniyle bakır fiyatının 2011 ‘de yüzde 7 artacağı hesaplanıyor. Alüminyum piyasasındaki fazla ise yerini acıga bırakacak. Bunun fiyatlara yansıması ise yüzde 1.1’lik artış seklinde olacak. Önceki yıl sert bir artış gösteren çelik fiyatlarının gelecek yıl yüzde 17 gerilemesi bekleniyor: Çin’in inşaat sektörünü soğutma çabaları, metaller ve madencilik sektöründeki belirleyici unsur olacak. Piyasalardaki endişelerden kaynaklanan altın fiyatlarındaki cıkıs 2011’de de sürecek ve arz acıgı bu yükselişe ivme kazandıracak. Merkez bankalarının altın stoklarını artırmaya yönelik hamlelerinin gelecek yılda sürmesi ve bunun da fiyatlara yukarı yönlü hareket kazandırması bekleniyor. Ekonomik büyümenin hızlanması ve spekülatör yatırımcıların para kazanmak için başka kaynaklar aramaya başlamasıyla yılın sonlarına doğru altın fiyatlarının durulması bekleniyor.
Otomotivde yüzde 6.5 büyüme bekleniyor
2010’da kaydedilen beklenmedik şekilde hızlı canlanmayla otomotiv sektörü ayaklarını daha sağlam bir şekilde yere basmaya başladı. Gelecek yıl dünya genelinde otomobil. satışlarının yüzde 6.9 artış göstermesi bekleniyor. Ilımlı olarak nitelenebilecek bu artış 2010 yılının gerisinde kalıyor. Hükümet desteğinin azaldığı gelecek yıl otomotiv grupları, islerini büyütmek için ekonomik canlanmanın gücüne bağımlı olacak. Önemli bir büyüme potansiyeline sahip olan Çin ve Hindistan’da otomobil satışlarının hızla artmaya devam etmesi bekleniyor. 201 Tde Çin’de 1000 kişiye düsen otomobil sayısı 46, Hindistan’da ise 14 olacak. Küresel ortalamanın 137 olduğu göz önüne alındığında, büyüme potansiyeli acıkca görülüyor. Krizin derinliğine bakıldığında, ABD’de otomotiv pazarında çarpıcı bir büyüme bekleniyor. ABD’deki otomobil satışları yüzde 8.5’lik artışla diğer gelişmiş ülkeleri geride bırakacak. Hurda araç teşvikinin sone ermesi Japonya’da satışları baltalayacak, batı Avrupa’da ise satışlarda sadece yüzde 1 ‘lik artış kaydedilecek. Yakıt tüketiminde etkinlik 2011 ‘de sektörde yakından izlenecek nokta. GPS ile sürücülere, yakıt tüketimlerin azaltacak şekilde en ekonomik rotayı takip etmelerine yardımcı olacak uyarı sistemleri geliştiriliyor.
Tüketim mallarında toillik ‘aklıyor”
Gelecek yıl zengin ülkelerde kesenin ağzı biraz daha açılacak. Her ne kadar kredilerde yaşanan sıkışıklık harcamaları etkilese de, 2011’de zengin ülkelerdeki tüketici güveni biraz daha iyi olacak. Amerika’da perakende satışlarda yüzde 2.4 ile, Japonya’daki yüzde 1.1 lik artısın ötesine geçecek. Batı Avrupalı tüketici ise henüz harcamaya istekli değil ve burada perakende satışlar, kemer sıkma programlarının gelir üzerinde yarattığı baskıyla yüzde 1.8 daralacak. Çin’in ekonomiyi çeşitlendirme çabaları ve artan gelirle bu ülkede satışlar yüzde 22 ile bas döndürücü bir hızla artacak.
Enerjide kömür gözde
Ekonominin hız kesmesiyle 2011 ‘de küresel enerji tüketiminin yüzde 2.9 artışla bu yılın gerisinde kalması bekleniyor. Artısın büyük bir kısmı kömür ve dogalgaz kullanımının artmasından kaynaklanıyor. Kömür kullanımı özellikle Çin ve Hindistan’da önemli oranda artacak. Rüzgar ve güneş enerjisi kullanımı yüzde 16 artacak, petrol talebinde ise yüzde 1.7’lik artış görülecek. Talebin hız kesmesiyle Brent petrolünün varil fiyatının, 2010 yılındaki ortalama 78 dolardan 76 dolara gerileyeceği tahmin ediliyor.
Finansal hizmetler sağlığını kazanıyor
Yaşanan derin finans krizi sonrasında 2011’de büyük Batılı bankalarda beklenen kar artısı, finans sektörünün sağlığına Ancak finans sektöründe gelirin büyük bir kısmı batık kredi provizyonlarının azalmasından ve işlem ücretlerinden gelecek. Krediler baskı altında kalmaya devam edecek. Dünya genelinde yeni banka kredilerinin yüzde 4.4 artması bekleniyor. Bu arada, finansa getirilen yeni düzenlemeler nedeniyle bankaların sermayeye erişimi güçleşecek.
İlaç satışları iki kat hızlı artacak
Sağlık ve kişisel bakım sektörü 2011’de istikrarlı bir büyüme içinde olacak. Nüfusun yaslanması ve tedavi maliyetinin yükselmesi sağlık sektörüne gelir olarak geri dönecek. Dünyada kişi basına sağlık harcamalarının gelecek yıl yüzde 3 artması ve ilaç satışlarının artış hızının ikiye katlanması bekleniyor. Bu arada Avrupa’da ortalama yasam beklentisi 80’e çıkacak. Avrupa aynı zamanda, kemer sıkma programı kapsamında, sağlık harcamalarını azaltan tek bölge olacak.
Altyapıda yeni projeler yolda
Ekonomiye sağlanan teşviklerin en iyi yolu altyapı projeleri ve her yıl küresel GSYİH’nin yüzde 3’üne denk gelen 2 trilyon dolar altyapı projelerine harcanıyor. 2011’de Cin, I trilyon dolara mal olacak 5 yıl bir altyapı projesine start verecek. Yılın sonuna doğru 30 milyar dolarlık Pekin-Sanghay hızlı tren hattı devreye girecek. Hindistan, Mart 2012’ye kadarki bes yıllık altyapı bütçesinde biriken 500 milyar doları harcamaya başlayacak. Brezilya, Rio de Janeiro ve Sao Paulo arasında 19 milyar dolara mal olacak 511 km uzunluğunda hızlı tren hattının inşasına başlayacak.
Telekoma internet dopingi
Kullanıcıların internet erişimi sağlayan cihazlara büyük ilgi göstermesi cep telefonlarına talebi artırmaya devam ediyor. Gelecek yıl telekom şirketlerinin gelirinde yüzde 4.4 artış bekleniyor. Mobil hizmetlerde gelir artısının yüzde 7.6 olması beklenirken, sabit hatlardaki gelirde düsüs bekleniyor. 2011’de dünya genelinde her 100 kişi arasında 87’si mobil telefon abonesi olacak. Yunanistan, kişi basına iki ceple ‘telefon sevgisi’ en fazla olan ülke. Ayrıca 2011’de ABD’de smart telefonların ağırlığının artması bekleniyor.
Turizm, krizden kurtuluyor:
Seyahat sektöründe kriz sonrasında yaşanan düsüs 2011’de yerini yükselişe bırakıyor. Uluslararası turist sayısının gelecek yıl yüzde 5.5 artarak turizm sektörünü 2008 yılındaki seviyesine geri taşıyacak. Fransa, ülkeyi ziyaret eden yabancı turist sayısındaki artısın en hızlı olacağı ülke. Turistik amaçlı seyahatler hızla normale dönerken, is gezilerinin 2008 seviyesine dönmesinin 5 yıl alacağı tahmin ediliyor. Bu arada, 2010’da küresel havayolu şirketlerinin gelirindeki artış hızı 2011 ‘de yavaşlayacak. Gelecek yıl ABD ve İngiltere’de otellerin gelirinde ise artış beklentisi var.
Eğlence ve İT, yeni yılın yıldızları
Krizin insanlara kazandırdığı evde oturma alışkanlığı filmlere yapılan harcamaların ve televizyon kanallarına aboneliğin 2011’de hızlı artış trendini sürdürmesine neden olacak. Tüketicinin filmlere yaptığı harcamanın gelecek yıl yüzde 4.6, televizyon aboneliği harcamalarının ise yüzde 7’ye yakın artması bekleniyor. ABD’de dijital müzik satışları normal formattaki müzik satışlarını geçecek. Bir yıl sonra ise bu akım tüm dünyayı etkisi altına alacak. Giderek daha fazla sayıda dijital filmin indirilmesi home-video satışlarını patlatacak. Sinamalara ilgi de sürecek ve art arda vizyona giren 3D filmler, sinema sektörüne büyük destek verecek.
2011 bilgi teknolojileri sektörü içinde de verimli bir yıl olacak. İT donanımı satışlarının 2011’de yüzde 7 artması bekleniyor. 2010’da yüzde 10 artan satışlar, daha önceki iki yıl yüzde 4 ve yüzde 2 artış göstermişti. 2011’de toplam İT harcaması ise yüzde 4.6 artarak 1.5 trilyon doları bulacak. PC satışları gelişmekte olan ülkelerde artmaya devam edecek. Brezilya’da her 1000 kişiden 327 kişi PC sahibi olacak. Bu rakam Çin’de 245 ve Hindistan’da 74. Tablet bilgisayar satışları da hızlanacak. Yatırım bankası UBS’in tahminlerine göre Apple’in iPad’i 2011’de 28 milyon adet satacak. HP, Samsung ve Reseacrh in Motion, iPad’e rakip ürünler piyasaya sürecek.
Dünya/Evrim Küçük
