TSKB Genel Müdür Yardımcısı Orhan Beşkök’e göre etkili izolasyonla yüksek düzeyde tasarruf etmek mümkün. Beşkök, banka olarak otel, iş merkezi ya da AVM’lerden gelen izolasyon kredisi taleplerini karşılamaya hazır olduklarını söylüyor. Banka, 2010’da 1,2 milyar dolarlık krediyi yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği projelerine açtı. Beşkök, “Türkiye’nin enerji yoğunluğu çok yüksek. Bin Euro’luk milli gelir yaratmak için Avrupa’nın iki, Japonya’nın üç misli enerji harcıyoruz. Bu da bize enerji verimliliği konusunda yapacak çok şey olduğunu gösteriyor” diye konuşuyor.
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği projelerinde kullanılmak üzere 2010 yılında 1,2 milyar dolarlık krediyi kullanıma açtı. Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği projelerine, bu yılın ilk 9 ayında 350 milyon dolar düzeyinde kredi kullandırdıklarını açıklayan TSKB Genel Müdür Yardımcısı Orhan Beşkök, “6 uluslararası kuruluştan sağladığımız yeşil kredileri, bu alanda çalışmak isteyen yatırımcılara kullandırmak istiyoruz” dedi. Beşkök, banka olarak 2010’da enerji verimliliği projesi yapan alışveriş merkezleri (AVM) ve turizm tesislerine de kredivermeyi hedeflediklerini belirtti. Sanayi kuruluşları dışında AVM türü kurumlardan henüz bir talep gelmemiş olsa da TSKB Genel Müdür Yardımcısı Orhan Beşkök, süreç içinde bu tür taleplerin artarak yükseleceği görüşünde.
TSKB, 5 yıllık süre içinde 92 yenilenebilir enerji projesine kredi verdi. Bu projeler için taahhüt edilen tutar 1,5 milyar dolar civarında oldu. Bu rakam, bankanın fiilen kullandırdığı kredilerin yüzde 26’sına denk düştü. Beşkök, TSKB olarak yenilenebilir enerji projelerine gösterdikleri ilginin temelinde ülkenin dışa halılığının azaltılması olduğunu belirtirken 1990-2007 arasında seragazı salımı yüzde 118 artan Türkiye’nin acilen yerli enerji kaynaklarına yönelmesi gerektiğini vurguladı. Beşkök, “Bankamızın finanse ettiği ya da finanse etmekte olduğu yenilenebilir enerji projesi sayısı 84 ve bunların toplam kurucu gücü 2287 MW” derken, bu projelerin faaliyete geçmesiyle Türkiye’nin sera gazı salımlarında yılda 3 milyon C02 eşdeğeri ton azalma beklediklerini ifade etti. Beşkök, TSKB’nin yeşil kredileri ve enerji verimliliğine bakışı üzerine Capital Dergisi’nin sorularını yanıtladı:
Bugüne kadar yeşil uygulamalar için ne kadar fon kullandırdınız?
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası olarak 2009 yılında Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa Konseyi Kalkınma ve Fransız Kalkınma Ajansı’ndan yaklaşık 1,1 milyar dolar eşdeğeri fon temin ettik. 2010 portföyümüz ise 1,2 milyar dolar.
Kredi dağılımını sektörlere göre sıralamanız mümkün mü?
Temin edilen fonlar KOBİ, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği sektörlerinde kullandırılıyor. Kamuya en son açıklanan Mart 2010 verilerine göre kredi stokunda enerji kredileri yüzde 29 paya sahip. Bu oranın büyük çoğunluğunu, yenilenebilir enerji projeleri oluşturuyor. Bankamızın finanse ettiği ya da finanse etmekte olduğu yenilenebilir enerji projesi sayısı 84 ve bunların toplam kurucu gücü 2287 MW. Bu projelerin faaliyete geçmesiyle Türkiye’nin sera gazı salımlarında yılda 3 milyon C02 eşdeğeri ton azalma bekliyoruz. TSKB, firmaları direkt olarak fonladığı gibi ticari bankalar ve finansal kiralama şirketleri aracılığıyla da fonluyor. Toptancı bankacılık ya da APEX bankacılığı olarak adlandırılan bu yöntemle bankamız, banka veya finansal kiralama şirketlerini proje bazında fonluyor. KOBİ ya da ihracata yönelik şirketlerin riskini banka veya finansal kiralama şirketleri alıyor. TSKB internet aracılığıyla bu kuruluşların müracaatlarını alıp değerlendirdikten sonra fonlama yapıyor. Bu tür faaliyetlerin ağırlığını oluşturduğu finans sektörü, aynı tarih itibariyle kredi portföyünde yüzde 30 paya sahip. Bunun dışında turizm ve imalat sanayinin alt sektörlerinde kredi riskimiz mevcut.
Sanayi kuruluşları enerji verimliliği projelerine gereken ilgiyi gösteriyor mu?
Son iki yılda ağır ekonomik kriz geçirdik. Sanayi kuruluşlarının yatırımları önemli ölçüde gerileme kaydetti. Geçen yılın son çeyreğinden başlayarak sabit sermaye yatırımlarında artış gördük. Enerji verimliliği yatırımlarında da bir talep görmeye başladık. Şu ana kadar da 6 tane enerji verimliliği yatırımını kredilendirdik.Özellikle orta ve büyük çaplı tesisler, zaten enerji verimliliğinde bilgili ve bilinçli. Biz bu bilinci biraz daha artırarak özellikle daha küçük çaplı tesislerde bilinç oluşmasına katkıda bulunmaya çalışıyoruz. Türkiye’nin enerji yoğunluğu çok yüksek. Bin Euro’luk milli gelir yaratmak için Avrupa’nın iki, Japonya’nın üç misli enerji harcıyoruz. Bu da bize enerji verimliliği konusunda yapacak çok şey olduğunu gösteriyor. Uygulamalar özellikle konut sektörü için geçerli. Bazı tahminler, konut sektöründe yapılan enerji harcamasının yüzde 40’ının havayı ısıttığı yönünde. Biz bireysel kredi vermediğimiz için konutlar bire bir alanımıza girmiyor.
izolasyon önemli bir enerji verimliliği kalemi olmasına karşın Türkiye’de pek bilinmiyor. Bu konuda neler yapılabilir? Bu konudaki kredilendirmeler üzerine sizin özel bir uygulamanız olacak mı ?
Enerji verimliliği projeleri elektrik enerjisi tüketiminde tasarruf sağladığı için verimlilik artışı sağlıyor. Aynı zamanda ağırlıklı ithal girdi kullanılan elektrik tüketimini olumlu etkilediği için ithalatı azaltıcı etkisi de bulunuyor. Enerji verimliliği projeleri yalnızca sanayi ile sınırlı değil. Turizm tesisleri, alışveriş merkezleri, sokak aydınlatması ve konutlarda kullanılan enerjide tasarruf yapmak mümkün. Konut ısıtmasında yüksek ölçüde enerji kaybı oluyor. Etkili izolasyonla yüksek düzeyde tasarruf da mümkün. Konuyla ilgili olarak ticari bankaların birtakım girişimlerini görmeye başladık. Biz de bir otelin, iş merkezi ya da AVM’nin izolasyonu için de memnuniyetle kredi veririz.
Bu tür kuruluşlardan talep geldi mi?
Şu ana kadar olmadı. Şu ana kadarki kredi kullandırdığımız kuruluşlar daha çok sanayi. Bence talep gelmesi gerekir. Bizim konumuz olmasa da konut sektöründe de bu konuda büyük ihtiyaç var.
İnşaat şirketleri sizden yalıtım kredisi talep etse?
Enerji verimliliği olarak projenin düzenlenmesi için mevcutta bir düzelim yapılmalı. Sıfırdan yaptığınız bir inşaatta enerji verimliliği yüksek malzeme kullanırsanız bu enerji verimliliği olarak kabul edilmiyor. Mevcudu düzeltmek gerekiyor, izolasyonu yüksek bir AVM’ye tabii ki kredi veririz; ama bu enerji verimliliği kredisi olmaz.
Kredi verirken hangi kriterleri gözetiyorsunuz?
2009 yılının ikinci yarısından itibaren enerji verimliliği projelerini aktif bir şekilde desteklemeye başladık. TSKB, bir projenin enerji verimliliği kapsamına girmesi için iki kriterden birini sağlamasını gözetiyor. Bunlar, yatırım gerçekleştirildikten sonra yatırımın gerçekleştirildiği bölümde asgari yüzde 20 oranında bir enerji tasarrufu olması ya da yatırımın toplam getirişinin asgari yüzde 50’lik bölümünün enerji verimliliğinden kaynaklanması.
Size gelen taleplerde bu kriterleri karşılamakta zorluk çeken projeler oluyor mu?
İkinci kriterin daha kolay sağladığını görüyoruz. Yüzde 20 tasarruf sağlanması çok kolay bir kriter gibi gözükmedi şu ana kadar. Projelerin önemli bir bölümü de bu yüzden ikinci kritere odaklanmış vaziyette.
GÜNEŞTEN ELEKTRİK ÜRETMEK KÂRLI DEĞİL
Yemlenebilir enerji konusunda neler yapacaksınız? Güneş enerjisi projeleri ile ilgileniyor musunuz?
Uluslararası kuruluşlardan temin ettiğimiz krediler yenilenebilir enerjinin tüm çeşitleri için kullandırılabiliyor. Çok sayıda rüzgar, çöp gazından elektrik üretimi ve hidro ve biyokütle yatırımlarını kredilendirdik. Türkiye’nin güneş potansiyeli büyük, ama Türkiye’de şu anda verilen 7 Eurocent gibi fiyatlarla güneş enerjisinden elektrik üretimi karlı gözükmüyor. Güneşe dayalı teknoloji hala pahalı. Birkaç yıl içinde düşeceğine inanıyoruz.
HANGİ SEKTÖRLERDE TASARRUF EDİLMELİ?
Enerji verimliliği Türkiye için neden önemli?
2009 yılında Türkiye’de üretilen elektriğin kaynaklarına baktığımızda elektrik üretiminin yüzde 49’unun ithal edilen doğalgazla geçekleştirildiğini görüyoruz. Diğer ithal edilen girdilerine baktığımızda ithal girdilerin oranı yüzde 60’a çıkıyor. Yenilenebilir kaynaklara dayalı elektrik üretimi ise toplamın yüzde 20’si. Türkiye enerji yoğunluğu yüksek bir ülke, bin Euro tutarında milli gelir yaratmak için harcadığımız enerji tutarı AB ortalamasının iki mislinden fazla. Demir çelik, kâğıt, seramik, çimento gibi enerji yoğun sektörlerde önemli enerji tasarrufu potansiyeli var.
Capital/Green Business
