MİMARLAR ODASINDA UYGULAMA PROJELERİNİN İÇERECEĞİ BİLGİLER VE ÇİZİM STANDARTLARI
YERLEŞİM PLANLARINDA :
– Yerleşim Planında Zemin Kat çizilir, Bina dış boyutları ile bahçe mesafeleri işlenir, Yapı Yaklaşma sınırı farklı bir çizgi ile belirlenir.
– TAKS: Yapı ve yapıların, zeminle irtibatını sağlayan taşıyıcı sistem elemanı olan kolonları birbirine bağlayan kirişlerin dışının çevrelediği alandır. Bahçeye yapılan eklenti ve müştemilat taban alanı içinde sayılır. Gömme balkonlar TAKS a dahildir.
– Mevcut durum (yapılar, sınırlar, yollar, yeşil örtü), imar sınırları, önerilen yapı konumları ve çevre düzenlemeye ait çizgiler farklı teknikle çizilir.
– Kadastro ve imar sınırları çaplarına uygun olarak yerleşme planı üzerine işlenir.
– VAZİYET PLANI:
Parsel köşe ve parsel düzenleme kotları verilecektir. Parselde birden fazla yapı varsa her biri için ayrı ayrı düzenleme ve subasman kotları verilecektir. Parseli boydan geçen ve her bloğu gösteren kotlanmış kesit çizilecektir. Düzenleme sonucu istinat duvarı çıkıyorsa boy ve yüksekliği belirtilecektir.
– Bloklar kodlanır (isimlendirilir). Blok kodları için A; B,N şeklinde harfler, aynı blokların tekrarlarına A-1, A-2,A-n şeklinde harf ve rakamlar tercih edilmelidir.
– Blokların içine kat adetleri, dışına blok dış boyutları yazılır, saçak izdüşümleri işaretlenir.
– Paftanın uygun yerine, blokların kat adetleri, gabarileri, her kat alanı, toplam inşaat alanları yazılır.
– Blokların, yol ve komşu binalara, parsel sınırlarına röper noktalarına, korunacak yapılara uzaklıkları, gerekiyorsa konum açıları, eksiksiz ölçülendirilir.
– Blok köşeleri, arsa içi servis yolları, istinad duvarları, meyil, rampa ve merdivenlerin başlangıç ve bitiş noktaları, servis avluları, zemin altındaki tesisler ve gerekli başka noktalar plankote röper kotuna göre kodlandırılır ve bu kotların altına ayırt edilebilecek şekilde hali hazır duruma ait kot yazılır.
– Otopark yönetmeliğine uygun olarak parsel içinde düzenlenen otopark yerleri belirlenir, ölçülendirilir ve m2leri yazılır. Paftanın bir köşesine otopark alanı ihtiyacı hesabı yazılır.
– OTOPARKLAR:
Bina içinde projelendirilecekse rampa eğimi max %20 bahçede düzenlenecekse yan bahçe tarafından ( bina girişleri hariç ) 3.00 mt şartı sağlanacaktır.
– Binanın önemi gerekiyorsa çevreyi içeren, iki kesit yada siluet çizilir.
– Fosseptik yapılacaksa yeri ve ölçüleri belirlenir.
– Müştemilat bahçede çözülmüşse ölçüleriyle çizilir.
PLANLARDA :
– Bütün kat planları ile benzer kat planlarının biri çizilir, Tekrar eden katlar için açıklama yazılır.
– Taşıyıcı aks sistemi, statik projeye uygun harf ve sayılarla (koordinat sistemi esaslarına göre X ekseni üzerine harfler, Y ekseni üzerine sayılar olmak üzere) belirlenir.
– Bloklar, katlar ve katlardaki her mahal kodlandırılır ve mahal isimleri yazılır.
– Kat planlarının kesit geçirilen yerlerinde kesit çizgisinin tümü ve bakış yönü gösterilir.
– KOTLAMALAR:
Zemin kat planında sahanlık ve kat kotları, normal kat planında ise tüm katların kotları verilecektir. Kesitlerde bina içi kaplama üst kotu verilmeyecektir. Kesit ve cephelerde mevcut arazi nokta nokta, düzenlenmiş arazi koyu çizgi olarak çizilecektir.
– Dilatasyonlar ve bacalar her katta gösterilir ve ölçülendirilir.
– Modüller, inşai akslar ve kesişme noktaları belirlenir.
– Yeterli ölçü verilir. (Her mekandan duvar hareketlerini gösterecek şekilde, yatayda 2, düşeyde 2 olmak üzere en az 4 ölçü çizgisi verilir.)
– ÖLÇÜLENDİRME:
Bina dışıda doluluk-boşluk, girinti-çıkıntı, aks ve toplam olmak üzere en az dört, bina içinden ise biri dış duvar tarafı olmak üzere en az iki ölçü verilecektir.
– Taşıyıcı elemanlar (kolon, perde duvar, pano vb.) ayrı çizim tekniği ve gerçek boyutları ile gösterilir.
– Pano canlı bölme, alçak duvar vb. gibi mahal ve bina ayrım elemanları eksiksiz gösterilir şematik açıklamalar yapılır, yükseklikleri yazılır.
– Mutfak, ofis, laboratuar, çamaşırhane, banyo, wc vb. gibi hacimlerde bütün tezgahlar, lavabo, eviye banyo ve duş tekneleri, pisuvar ve wc. Taşları sağlık donatımı ile doğalgaz kullanımına açık bölgelerde (kombinin yeri), mekanda ısıtma amaçlı soba kullanılıyor ise doğalgaz sobasının yeri ve bunların olduğu mekanlarda bacanın projelerine ve imalat tariflerine uygun çizilmesi gerekir.
– Tüm farklı kat planında tefriş yapılır.
– TEFRİŞ:
1/50 uygulama projelerinde sabit elemanlar dışında tefriş yapılmayacak, taramalarda aşırıya kaçılmayacak ve ince çizgi kullanılacaktır. Tefrişli planlar isteniyorsa ayrıca 1/50 veya 1/100 ölçekli verilecektir.
– Bütün doğramalar detayına uygun ve şematik olarak çizilir, açılan kanatları belirtilir, aksları gösteren çizgiler üzerinde eni ve yüksekliği ile kaba yapı boşluğu gösterilir.
– Esas giriş önü tretuvar kotu 0.00 kabul edilerek, döşemelerdeki bütün kot farklarına ait değerler bitmiş ve kaba yapı kotu olarak ayrı ayrı gösterilir.
– Merdivenler konstrüksiyonlarına uygun olarak çizilir, merdiven numarası, basamak adedi, genişlik ve rıht yüksekliği yazılır. Merdiven ve sahanlık aksını gösteren çizginin basamakları kestiği noktalar çıkış yönünde numaralanır ve bu çizgi en son basamakta ok ucu olarak bitirilir. Korkuluklar çizilir, merdiven genişliği ölçüleri verilir. Başlangıç ve bitiş noktalarında ve sahanlıklarda kaba döşeme kotları verilir. Rampaların çıkış yönü okları, eğimleri, korkulukları, başlangıç ve bitiş noktalarının kaba döşeme kotları yazılır ve ölçüleri verilir.
– Asansör, yürüyen merdiven, monşarjlar kapasitelerine ve donatım projelerine uygun olarak çizilir.
– Zemin kat planlarında çevre tanzimi, (tretuvar, bağlantı yolları, giriş platoları, çiçeklikler vb.) gerektiği kadar işlenir. Kaba ve bitmiş kotları verilir, yapı ile ilişkili olarak ölçülendirilir.
– Asma tavan yapılması gerekli mahaller belirtilir. Malzemesi mahal listesinde gösterilir.
– Planın geçtiği düzlem ile tavan arasında kalan imalat nokta nokta işlenir(saçak, ara kat, çıkma vb.).
– Çarpık-eğri imalatların gerçek ölçüleri hesaplanarak üzerlerine yazılır.
– Karo seramikler gerçek ölçülerine göre taranır.
– Çatı planı çizilir. Meyiller, su toplama yerleri, dereler, tesisat, ve asansör çıkıntıları, bacalar, yağmur inişleri, çatı çıkış delikleri gösterilir ve gerekli kotlar verilir.
– ÇATILAR:
Çatı formu ( kırma, beşik, vs.) proje müellifince belirlenecek ancak mahya kotu h:3.50 mt-yi çatı eğimi %35 geçmeyecektir. Çatı eğimi saçak ucundan başlayacaktır. Çatı planında duman ve havalandırma bacaları gösterilecek ve çatı eğimi yazılacaktır. Merdiven kova duvarları çatı arasında da devam edecek ve çatı arasına kapı ile girilecektir. Çatı eğimli plak olarak düşünülmüşse bu durum statik hesap ve betonarme projede dikkate alınacaktır. Yüksekliği 2 mt aşan kalkan duvarlar 20 cm olarak projelendirilecek ve üzerine en az 20/20 cm hatıl dönülecektir. Çatı fenerleri pencere ( fener içi pencereleri max 120 cm den olacaktır.) boyutunu aşmayacaktır.
– Yağmur iniş boruları gerçek boyutlarında çizilir ve ölçüleri yazılır.
– Zemin kat planlarında kuranglezlerin görünüşleri konstrüksiyonlarına uygun çizilir, ölçülendirilir.
– Sabit röpere göre tüm kotlamalar bağlanır.
– Müştemilat bahçede çözülmüşse ölçüleri ile gösterilir.
– ÇIKMALAR:
Yapının ön ve arka bahçe tarafında max 1.50 mt ve muvafakat alınması şartıyla tüm cephe boyunca ( kapalı çıkmalarda yoğunluk ölçüsünde), yan bahçe tarafında 1.00 mt ve cephe boyunun 2/3 kadar yapılabilinecektir. Zemin kat balkonlarının altı kapatılacaktır.
– BODRUMLAR:
Bodrum katta her bağımsız bölüm için min. 2.5 m2 müştemilat alanı ayrılacaktır.
– OTOPARKLAR:
Bina içinde projelendirilecekse rampa eğimi max %20 bahçede düzenlenecekse yan bahçe tarafında ( bina girişleri hariç ) 3.00 mt şartı sağlanacaktır.
– ASANSÖRLER:
Projelerde kova boyutları asansör firmalarınca hazırlanan avan projelerde göre seçilecek, yapımı düşünülen kapı tipi yazılacaktır. Asansör bodrum kata iniyorsa temelde, inmiyorsa bodrum katta kova dip kotu verilecektir.
KESİTLERDE :
– Her bloktan en az iki kesit çizilir. Kesitlerden biri merdivenden, diğeri yapıda konstrüktif özelliği olan yerlerden en çok bilgi verecek şekilde geçirilir. Gerektiği durumlarda kesit sayısı çoğaltılır.
– En az bir kesit kapı ve pencerelerden geçirilir.
– Kesitin geçtiği yerlerdeki mahallerin kodları ve isimleri yazılır.
– Yapının strüktürü ile ilgili dekoraktif elemanlar detaylarına uygun ve şematik olarak çizilir, malzeme açılımları yapılır.
– Asma tavan alt yüzü ile bitmiş döşeme arasındaki net kat yüksekliği ayrı bir ölçü çizgisiyle verilir.
– Pencere altı dolu kısımlarının yapım şekli açık olarak belirtilir.Kiriş bitişi, duvar dolgusu ayrı ayrı kodlandırılır, radyatör yüksekliği gösterilir. Parapet-denizlik detaylarına uygun çizilir. Su toplama şekli gösterilir.
– Giriş saçakları ve balkonlar eğimleri, örtü ve yalıtım malzeme açılımları yazılarak sistem ve imalat detaylarına uygun çizilir. Malzeme isimleri verilir.
– Bodrum döşeme ve duvarlarında yalıtım gerekiyorsa sistemi hakkında açıklama yapılır.
– Kuranglezler konstrüksiyonlarına ve detaylarına uygun olarak çizilir. Su toplama şekli ve yalıtım hususları ile diğer malzeme açılımları verilir., kot ve ölçüleri yazılır.
– Doğal zemin nokta nokta, önerilen zemin devamlı çizgi ile gösterilir ve her ikisine ait gerekli kotlandırma eksiksiz yapılır.
– Bütün kotlar, sabit röper kotu ile bağlantılandırılır.
– Cephelerdeki elemanlar güneş kırıcılar detayların uygun olarak çizilir, malzemeleri ve kotları yazılıp ölçülendirilir.
– Cephelerdeki hareketler işlenir, gerekirse açıklayıcı notlar yazılır.
– Çatı konstrüksiyonu gerçek şekil ve ölçüleri ile detayların uygun olarak çizilir. Kullanılan bütün malzemelerin isim ve ölçüleri derelerin, mahyaların, asansör ve diğer çıkıntıların, bacaların kotları ile çatı eğimi yazılır.
– Kesit düzleminin arkasında kalan ve görünen kısımları, görünüşlerde istenenlere uygun olarak çizilir.
– Planlarda görülmeyen ölçüler verilir.
– Müştemilat bahçede çözülmüşse en az bir kesitte ölçüleri ile gösterilir.
GÖRÜNÜŞLERDE :
– Bütün görünüşler çizilir. Bulundukları düşey düzlemlere göre farklı çizim tekniği ile gösterilir.
– Mimari ile ilgisi olmayan çizgilere yer verilmez.
– Doğal zemin nokta nokta, önerilen zemin devamlı çizgi ile gösterilir ve kotlandırılır.
– Zemin altında kalan yapı kısımlarının dış hatları kesik çizgilerle belirtilir ve kotlandırılır.
– Cepheye arkadan bağlanan bütün kiriş ve döşemeler nokta nokta (ifade edecek kadar) işlenir.
– Cephe kaplama malzemesi ve renkler yazılır. Cephelerdeki hareketler belirtilir, gerekiyorsa not yazılır.
– Yağmur inişleri ve olukları, paratoner inişleri gösterilir.
– Kapı ve pencere görünüşleri, korkulukları detaylarına uygun olarak çizilir, açılan kanatlar işaretlenir.
– Saçaklar, balkonlar, döşeme denizlik altı,lento altı, kalkan duvarları, oluk, mahya, baca ve çıkıntılarına kot verilir.Plan ve kesitlerde gösterilemeyen ölçüler yazılır (Saçak kalınlığı, balkon korkuluğu yüksekliği, konsollar vb.).
– Müştemilat bahçede çözülmüşse gösterilir.
SİSTEM DETAYLARINDA :
– Balkon korkuluğu, merdiven, çatı, sistem detayları ve cephe sistem detayları uygulama projesinin ekinde sunulacaktır.
– Sistem detayının planı, kesiti ve görünüşü aynı ölçekte, olanaklı ise aynı paftaya çizilir.
– Değişik malzeme, imalat yada yapı elemanlarının tüm birleşme özellikleri şematik olarak gösterilir, ayrıntı imalat detayında verilir.
– Tüm malzeme isimleri yazılır, malzeme açılımları yapılır.
– Malzeme isimlerinin yanlarına gerekiyorsa pano- ları yada referans no- ları yazılır.
– İmalat detaylarının referans numaraları ve bulundukları pafta numaraları yazılır.
– Sistem detayının yer aldığı mahal no- ları ve uygulama projesi pafta no- ları yazılır.
– SİSTEM DETAYI: Sistem detayları mevcut kesitin büyütülmüş ölçekli kopyası değil, detayları gösterir tarzda verilecektir. Özellikle ısı yalıtım uygulamasına geçilmesi sebebiyle Betonarme elemanları yapılacak ısı yalıtım malzemeleri ile duvar birleşim detayları gösterilmelidir.
– ISI YALITIM DETAYLARI: Projenin şekli ilavesi değil uygulanabilir boyutlarda değerlendirilerek projelendirilecektir. Yürürlükte bulunan 8.5.2000 tarih ve 24043 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan -Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliği- şartlarına uyulacaktır.
MERDİVEN DETAYLARINDA :
– Merdivenin 1/20 ölçekli Plan ve Kesiti çizilir, Balasmanlı merdiven planlarında tüm basamakların dar ve geniş ölçüleri yazılır. Kesitlerde basamak yükseklikleri belirtilir. Malzeme ile ilgili bilgiler eksiksiz olarak işlenir.
TÜM PROJELERDE :
– 3194 Sayılı İmar Kanunu.
– Kat Mülkiyeti Kanunu.
– 3030 Sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği.
– Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik.
– Asansör Yönetmeliği.
– Sığınak Yönetmeliği.
– Otopark Yönetmeliği.
– Mimarlar Odası Yönetmelikleri.
– Tüm imar mevzuatı hükümlerine ve Merkez İlçe ve Diğer İlçelere deki, İlgili Belediyelerin Plan Notları ve Meclis Kararlarına uyulması zorunludur.
İmar Durumu: Yapı yapılacak parselde, imar planı ile plan notlarında ve imar yönetmeliğinde öngörülen kuralları, yazı, rakam ve kroki ile belirten belgedir.
Avan Proje: Uygulama projelerinin yapılmasına esas teşkil eden l/l00, l/200 ölçeklerde yürürlükte bulunan imar plan ve mevzuatına göre düzenlenen projedir. Avan projeler imar durumu mahiyetinde olup imar planında meydana gelecek değişikliklerden dolayı hiçbir hak iddia edilemez.
Ruhsat Ekleri: Bu yönetmelikte geçen ruhsat ekleri tabirinden, dilekçe ile beraber Belediye ye verilen tapu, çap, röperli kroki, istikamet rölevesi, kot-kesit belgesi, imar durum belgesi ve yapı ruhsatı ile birlikte tasdik edilen mimari, statik, elektrik ve tesisat plan, proje, resim ve hesaplar anlaşılır.
Taban Alanı (TA): Yapının parsele oturacak bölümünün yatay izdüşümünde kaplayacağı alandır. Bahçede yapılan eklenti ve müştemilat taban alanı içinde sayılır. İç bahçe, Yangından Korunma Yönetmeliğinin gerekli gördüğü yangın merdiveni ile sahanlık ve ekleri (şaftlar), SAS bölümleri (yangın güvenlik hacmi), başka amaçla kullanılmayan yangın kaçış koridoru, ışıklık, asansör boşluğu, trafo, havuz iç boşluğu ile bina konturları dışında ve tamamen toprak altında yapılan su depoları taban alanına dahil değildir.
Taban Alanı Kat Sayısı (TAKS): Taban alanının imar parseli alanına oranıdır. İmar planlarında aksine bir açıklama bulunmadığı takdirde ayrık nizama tabi arsalarda binaların taban alanı, irtifa sınırlaması getirilmiş ve imar planında bahçe mesafeleri belirlenmemiş ise %35 i; irtifa serbest ise %25 i geçemez. Bu miktarların tespitinde mevcut binaların ve müştemilatların taban alanları da hesaba katılır.
Yapı İnşaat Alanı: Işıklıklar hariç, bodrum kat, asma kat, açık ve kapalı çıkmalar ve çatı arasında yer alan mekanlar ile ortak alanlar dahil yapının inşa edilen tüm katlarının toplam alanıdır.
Kat Alanı Kat Sayısı (KAKS) (EMSAL): Yapının bütün katlardaki alanları toplamının imar parseli alanına oranından elde edilen sayıdır. Katlar Alanı (KA) bodrum kat, asma kat, çatı arası piyesi ve açık ve kapalı çıkmalar dahil kullanılabilen bütün katların ışıklıklar çıktıktan sonraki alanları toplamıdır. Kullanılabilen katlar deyiminden konut, işyeri, eğlence ve dinlenme yerleri gibi oturmaya, çalışmaya, eğlenmeye ve dinlenmeye ayrılmak üzere yapılan bölümler ile bunlara hizmet veren depo ve benzeri alanlar anlaşılır.
Katlar Alanı Hesabına Dahil Edilmeyen Alanlar: Teknik ölçülerin gerektirdiği yüksekliği geçmeyen ve yalnızca tesisatın geçirildiği tesisat galerileri ve katları, ışıklık ve hava bacaları, ticari amacı olmayan ve yapının kendi ihtiyacı için otopark olarak kullanılan bölüm ve katlar, Yangından Korunma Yönetmeliğinin gerekli gördüğü yangın merdiveni ile sahanlık ve ekleri (şaftlar) SAS bölümleri (yangın güvenlik hacmi), başka amaçla kullanılmayan yangın kaçış koridoru, asansör boşluğu, kalorifer dairesi, (60) m2 yi geçmeyen kapıcı dairesi, bina için gerekli minimum sığınak alanının 1,3 katını geçmeyen sığınak alanı, su deposu, bodrum katlarında toplam alanı ait olduğu bağımsız bölümlerin 0,10 unu geçmeyen depo mahalleri, çatı piyesleri ile irtibatlı açık teraslar Katlar Alanına (KA) katılmazlar. Bu maddede sınırlı sayıda sayılan alanlar dışında, bir yapının avan ve uygulama projelerinde her ne nam ve suretle olursa olsun önerilen her şey katlar alanı (AKS) hesabına dahil edilir.
Brüt İnşaat Alanı: Binanın inşa edilen bütün alanlar toplamıdır. Bu alana tabii zemine oturan açık teraslar, avlular, ışıklıklar her nevi hava bacaları saçaklar dahil edilmez.
Net Alan (Kullanım Alanı): Bağımsız bölüm içerisindeki duvarlar arasında kalan temiz alandır. Binalarda yapılan çekme katların etrafında kalan ve ticaret bölgelerinde zemin katların büyümesi ile meydana gelen teraslar, genel giriş, merdivenler sahanlıklar, asansörler, binalarda kapı ve pencere şeritleri, duman ve çöp bacası çıkıntıları, ışıklıklar ve hava bacaları, karkas binalardaki kolonların duvarlardan taşan dişleri, açık çıkmalar ve teraslar, 2 katlı tek ev olarak yapılan konutlarda iç merdivenlerin altlarında (1.70) m. yüksekliğinden az olan yerler bodrumlarda konut başına bir adet konutun bulunduğu bina dışında konut başına (4) m2 den büyük olmamak üzere yapılan kömürlük veya depo, kalorifer dairesi, yakıt deposu, sığınak, kapıcı veya kaloriferci dairesi,müşterek hizmete ayrılan depo, çamaşırlık, bina içindeki otoparklar ile bina dışında konut başına (20) m2 den büyük olmamak üzere yapılan otoparklar net alan dışındadır.
Yapı Yaklaşma Sınırı: İmar planında ve yönetmelikte belirtilmiş olan yapının imar istikametine, yola ve komşu parsellere en fazla yaklaşabileceği sınırdır.
Cephe Hattı: 3194 sayılı İmar Kanunu nun 12. maddesinde İmar planlarında gösterilen cephe hattından önde bina yapılamaz kuralı ile ifade olunan imar istikametleridir.
Ön Bahçe: Parsel ön cephe hattı ile yapı cephe hattı arasında kalan parsel bölümüdür. Birden fazla yola cephesi olan parsellerde yapı ile yol arasında kalan parsel bölümleri de bu tanıma girer.
Yan Bahçe: Planda ve yönetmelikte belirtilmiş olan yapının komşu parsellere en fazla yaklaşabileceği mesafedir. Köşe başına rastlayan parsellerde yol tarafından yan bahçe mesafesi yerine o yol için tayin edilmiş ön bahçe mesafesi alınır. Gerekli görülen hallerde yan bahçe mesafe sınırları içersinde otopark rampası yapılabilir.
Arka Bahçe: Parsel arka cephe hattı ile yapı arka cephe hattı arasında kalan parsel bölümüdür.
İç Bahçe: Yapı kitlesi içerisinde taban alanı dışında tertiplenen ve estetik değerler için düzenlenen bahçedir.
Dış Bahçe: Yapının taban alanı (TA) dışında kalan ve ön, yan ve arka bahçelerini içeren alandır. Dış bahçede yapılan eklenti ve müştemilat taban alanı içinde sayılır.
Bina Derinliği: Binanın ön cephe hattına arka cephe hattı köşe noktalarından indirilen dik hatların ortalamasıdır.
Tabii Zemin: Arazinin tesviye edilmemiş halihazır durumudur.
Düzenlenmiş Zemin: Bu yönetmelikte belirtilen esaslara göre tesviye edilen zemin durumudur.
Tesviye: Bu yönetmelikte belirtilen esaslara göre kazı veya dolgu yapılmak suretiyle arsanın kazandığı son durumdur.
Saçak Seviyesi: Binaların son kat tavan döşemesi üst kotudur.
Bina Yüksekliği: Binanın kot aldığı noktadan saçak seviyesine kadar olan mesafedir. İmar planı ve yönetmelikte öngörülen yüksekliktir.
Kat Yüksekliği: Binanın herhangi bir katının döşeme üstünden bir üstteki katının döşeme üstüne kadar olan mesafesidir.
Bodrum Kat: Zemin katın altındaki katlardır.
Zemin Kat: İmar planı ve yönetmelikte öngörülen kat adedine göre 1. normal katın altındaki kattır. ±0.00 kotunun üzerindeki ilk kattır.
Asma Kat: Binaların iç yüksekliği en az (5.50) m. olan, zemin katında düzenlenen ve ait olduğu bağımsız bölümü tamamlayan ve bu bölümden bağlantı sağlayan kattır. Asma katlar, iç yüksekliği (2.50) m.den az olmamak, yola bakan cephe veya cephelere (3.00) m.den fazla yaklaşmamak üzere yapılabilirler.
Normal Kat: Zemin ve bodrum katların dışında kalan kat veya katlardır.
Son Kat: Çatı altında bulunan normal katların en üstte olan katıdır.
Ayrık Nizam: Hiçbir yanından komşu binalara bitişik olmayan yapı nizamıdır.
Blok Nizam: İmar planında cephe uzunluğu, derinliği ve yüksekliği belirlenmiş tek yapı kitlesinin bir veya birden fazla parsel üzerine oturduğu bahçeli yapı nizamıdır.
Bitişik Nizam: Birden fazla komşu parseldeki binalara bitişik olan yapı nizamıdır.
İkiz Nizam: Aynı yola cepheli parsellerde tek bir yan parsele bitişik yapı nizamıdır.
Blokbaşı Bina: Bitişik veya blok nizam binalarda bloğun cephe uzunluğunun başlangıç ve bitim parsellerinde teşekkül eden üç cepheli binadır.
Işıklık: Bina kütlesi içinde kalan ve binanın bir kısım piyeslerinin ışık ve hava almasını sağlayan boşluklardır.
Hava Bacası: Bina kütlesi içinde kalan banyo, wc, yıkanma yeri gibi mahallerin havalandırılmasını sağlayan boşluklardır.
Resmi Bina: Genel, katma ve özel bütçeli idarelerle, il özel idaresi ve belediyeye veya bu kurumlarca sermayesinin yarısından fazlası karşılanan kurumlara, kanunla veya kanunun verdiği yetki ile kurulmuş kamu tüzel kişilerine ait bina ve tesislerdir.
Umumi Bina: Kamu hizmeti için kullanılan resmi binalarla ibadet yerleri, özel eğitim, özel sağlık tesisleri, sinema, tiyatro, opera, müze, kütüphane, konferans salonu gibi kültürel binalar ile gazino, düğün salonu gibi eğlence yapıları, otel, özel yurt, işhanı, büro, pasaj, çarşı alışveriş merkezleri gibi ticari yapılar, spor tesisleri, turistik tesis, genel otopark ve buna benzer umuma ait binalardır.
Mevcut Bina: 6785 sayılı İmar Kanununun yürürlüğe girdiği 17 Ocak 1957 tarihinden önce yapılmış olduğu İl Özel İdare Müdürlükleri ve benzeri ilgili kurumlar tarafından veya tapu kayıtları ile belgelenen yapılar ile inşa edildiği tarihte yürürlükte olan 6785, 2981 ve 3194 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak yapılmış veya halen o yerde uygulanması gereken plan ve yönetmelik hükümlerine göre aynen veya statik sakınca göstermeksizin ek ve değişiklik yapılmak suretiyle korunması mümkün bina ile korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı binadır.
Mevcut Teşekkül: Bir yapı adasında mevcut bina tanımına uygun yapıların belirlediği oluşumdur. Bu oluşum; bu yönetmeliğin genel esaslara ilişkin 1.04.1 maddesinde yer alan bulunduğu bölgenin şartlarını ve avan proje uygulamalarına ilişkin 3.02 ve 3.03 maddelerinde adı geçen çevre yapılanma koşullarını ifade etmektedir.
Basit Tamir ve Tadil: Yapılarda derz, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik ve sıhhi tesisat tamirleri ile çatı onarım ve kiremit aktarılması işlemleridir.
Esaslı Tadilat: Yapılarda taşıyıcı unsuru etkileyen ve/veya inşaat alanını ve ruhsat eki projelerini değiştiren işlemlerdir. Esaslı tadil, ruhsata tabidir. Yüksek Yapılar: Binanın herhangi bir cephesinden görünen en düşük kottaki bina yüksekliği en az (60.50) m. olan yapılar (yüksek yapılar) olarak kabul edilir.
Ortak Alanlar: Binaların giriş holleri, ışıklıklar, hava bacaları, saçaklar, tesisat galerileri, açık ve kapalı merdivenler, yangın merdivenleri, asansörler, kalorifer dairesi, kapıcı dairesi, kömürlük, sığınak ve otopark gibi ortak kullanıma açık alanlardır.
Rezidans: Ticaret, ticaret+hizmet, ticaret+konut ve konut alanlarında yapılan, minimum konut şartlarını sağlayan, birden fazla bağımsız bölümden oluşan ve konaklama tesisinin verdiği hizmetlerden de faydalanan konut binalarıdır.
Açıt : Pencere yada kapı boşluğu
Ağörgü : Taşları ağ şeklinde yerleştirilmiş duvar örgüsü
Akıtmalık : Çatı kaplama işlerinde yedirmelik ya da kurşun şerit ile örtülü birleşme ya da tonoz geçmesi
Alınlık : Kimi yapılarda giriş kısmının ya da kapı ve pencerelerin üstünde bulunan üçgen veya yarı değirmi süsleme
Anaduvar : Yığma bir yapıda taşıyıcı duvar
Arnavut bacası : Tavan arasına ışık sağlayan çatı penceresi
Aypencere : Yarım daire biçiminde pencere
Bağlama : Bir yapının çeşitli öğelerini kendi aralarında birbirlerine kenetleme işi
Bakkal tavanı : Döşeme krişlerinin alttan görünecek şekilde açıkta kaldığı ahşap tavan türü.
Basık : Tavan yüksekliği alışılagelmiş ölçülerden az olan
Beden duvarı : Yığma yapıda taşıyıcı duvar
Bindirme : Bir duvarda cumba, çıkma gibi taşkın ve altı boş olarak yapılan ve bindirmelik yada destek üzerinde taşınan yapı parçası
Cam kiremit : Işık geçiren çatı örtüsü yapmakta kullanılan, camın preslenmesiyle elde edilen bir tür kiremit.
Cam tuğla : Yarı saydam duvar yapmakta kullanılan içi boş cam blok
Çadır çatı : Orta noktadan başlayarak dört yana düşen yüzeyleri olan, kare piramit şeklinde çatı
Çardak : Üstüne sarmaşıklı ağaç veya çiçek sarılarak yapılmış kafesli gölgelik
Çatı : Yapıların üzerini, akıntılı bir tarzda örtecek malzemeyi taşımak üzere yapılan iskelet
Çatı eğimi : Çatı ile binanın yan duvarı arasında meydana gelen açı
Çıkma : Bir binanın üst katlarından dışarıya doğru taşan bölüm
Çıplak ahşap : Üzerinde boya, cila veya vernik bulunmayan ahşap
Çürütmek : Eski kagir yapılarda aşınmış ince yonu taşları çıkararak yerine yenilerini koymak ve çevresini çimento harcı ile doldurmak
Dam başağı : Çatıların tepelerine süs olarak konuların başak biçiminde sivri tepelik
Dayak : Bir yapı parçasının yıkılmaması için dayatılan, çoğu ağaç destek, kısa payanda
Duvar : Yapılarda taş, tuğla, briket, kerpiç ve benzeri gereçlerle yapılan düşey bölge öğesi
Düz çatı : Eğimi yatay ile 10 derece arasında olan çatı
Eskis : Bir tasarımın ön taslağı
Eşik : Kapı boşluğunun altında boydan boya giden ve kapının ayırdığı iki hacmin döşemelerinden biraz yüksekçe olan kısım
Etek : Binanın kaide bölümü, subasman
Filiz : Betonarmede, ileride yapılacak eklemeler için beton dökümü sırasında dışta bırakılan demir uçlarına verilen ad
Firkete : “U” harfi şeklinde bükülmüş, çoğu 12 metre boyunda beton çeliği
Füruş : Saçakların ve çıkmaların altına yalnızca süsleme amacıyla konulan küçük destek yada oymalı süsler
Geçme : Lehim, kaynak veya çakma işlemlerinden yararlanmadan, parçaları birbirine takıp kenetleme
Giyotin pencere : Düşey sürme pencere
Görünüş : Bir yapının tümünün ya da bir parçasının düşey bir düzleme perspektifsiz olarak düşürülmüş gibi çizilen şekli
Gözpencere : Çatı katlarında veya kapı üstlerinde yapılan yuvarlak ya da oval biçimli, çoğu süslü küçük pencere
Harç : Yapıda tuğla ve taşları birbirine bağlamak ve kagir duvar ile tavanları sıvamak için kullanılan, kum, kireç, çimentoyu su ile kararak yapılan hamur
Hatıl : Ağırlığı yatay olarak dağıtmak ve duvarların düşey olarak çatlamasını önlemek amacıyla, duvarın içine yatay olarak boydan boya uzatılan ahşap, tuğla ya da beton bağlama öğesi
Helik : Duvar örülürken büyük taşların arasına yerleştirilen küçük taşlar
İç balkon : Binaların içinde yer alan giriş holüne, salona veya sofaya bakan balkon.
İspanyol merdiveni : Öne doğru eğimli geniş basamakları olan dış merdiven.
İşlev : Kullanış veya işleyiş bakımından maksada uygunluk.
İtalyan damı : Çevresi korkuluklu, üstü teras şeklinde düz dam.
İzole : Yalıtılmış, geçirimsiz hale getirilmiş.
Kabartma : Kil, alçı, taş gibi işlenebilir gereçleri alçaklı, yüksekli yüzeyler halinde biçimlendirerek meydana getirilmiş yapıt.
Karkas : Bir yapının taşıyıcı öğelerinin tümüne verilen ad; iskelet de denir.
Kiriş : Boyu doğrultusundaki eksenine dik kuvvetlerin etkisi altındaki çubuk.
Korkuluk : Köprü, merdiven, balkon gibi düşme tehlikesi olan yerlerin kenarlarına dikilen alçak duvar veya parmaklık.
Lambri : Ahşap, plastik, metal veya taşla yapılan iç duvar kaplaması.
Limon kirişi : Bir merdiven kolunun iki yanında uzanan kirişlerden her biri.
Mahya : Çatıdaki iki eğik yüzeyin birleştiği çizgi.
Mansart : Her yüzünde değişik eğimli iki dam yüzeyi bulunan bir çeşit kırma çatı.
Markiz : Bir kapı ya da pencere önünü yağmurdan korumak için yapılan saçak.
Menteşe : Kapı ve pencere kanadını açılıp kapanacak şekilde tutturmaya yarayan eklemli madeni parça.
Merdiven kovası : Dönerek çıkılan merdivenlerde ortadan görülen boşluk.
Nefeslik : Bodrum katında hava ve ışık almak için tavana yakın olarak açılmış pencere.
Oturma : Bir yapının, altındaki zeminin hareketi veya sıkışması dolayısıyla aşağı doğru hareketi.
Orta derecede eğimli çatı : Eğimi yüzde 25 ile yüzde 70 arasında olan çatı.
Ölçme nişanı : Çatlak duvarların daha çok açılıp açılmadıklarını ak için çatlağın iki yanına tutturulan cam.
Örgü : Duvar veya ayak örme işi veya tarzı.
Örmek : Taş, tuğla gibi gereçler ile duvar veya ayak yapmak.
Panel duvar : Taşıyıcı niteliği olmaksızın bölme olarak kullanılan ince duvar.
Parapet : Teras, balkon ve köprü gibi yerlerde yapılan, yaklaşık olarak 90 cm. yüksekliğinde korkuluk duvarı.
Prefabrikasyon : Hazır elemanlar veya bileşenlerle yapı kurma.
Proje : Bir yapının gerçekleştirilebilmesi için gerekli plan, kesit ve görünüş gibi çizimlerin tümü.
Repetisyon : Belli bir aletle yapılan açı ölçmesinin duyarlılığını artırmak için ölçmenin yinelenmesi yöntemi.
Restitüe etmek : İlk şekline getirmek; eski şeklini yapmak.
Sahanlık : Binalarda kapı önünde, merdiven başlarında veya ortasında bulunan düzlük.
Salmastra : Sızdırmazlık işlerinde kullanılan, saö gibi örtülü bir çeşit kordon.
Sarak : Yapı yüzlerinde boydan boya giden yatay, enli, az çıkıntılı, süslü veya düz kşak.
Strüktür : Bir yapının taşıyıcı bölümü.
Sundurma : Yağmur veya güneşten korunmak için bir kapı üstüne ya da duvar önüne yapılan saçak.
Taşıyıcı : Yapının maruz kaldığı çeşitli kuvvetleri ve zorlamaları karşılayan bölümleri meydana getiren (gereç, yapı elemanı, yapı bileşeni).
Tadilat projesi : Yapıdaki herhangi bir değişikliği göstermek üzere hazırlanan ve asıl projenin eki olan proje.
Tesisat : Belli bir işin sağlanmasına yardım eden alet ve araçların uygun yerlere, birbirine bağlı olarak döşenmesi veya döşenen bu araçların tümü.
Üstemel : Bina eteği, etek duvarı.
Üstyapı : Bir yapının toprak üzerinde kalan bölümü.
V kolon : Yükleri üstteki iki noktadan alıp tek bir yük halinde temele aktaran kolon.
Vasistas : Pencere veya kapı üzerinde bulunup, havanın değiştirilmesine yarayan, alttan menteşeli pencere, bir çeşit üstlük.
Yapı donanımı : Sabit ve sabit olmayan mobilya ile çeşitli cihazlar ve tesisat.
Yüz : Yapının cephesi.
