Bilim dünyası, başta Türkiye olmak üzere birçok ülkede depremi önceden bilme ve bu sayede önlem alarak güvenli alanlara kaçmaya imkan tanıyan bir teknoloji geliştirdi.
ABD’nin önde gelen eğitim kurumlarından Stanford Üniversitesi’nde görevli bilim insanları yapay zeka kullanarak depremleri önceden büyük bir hızla tespit eden bir sistem geliştirdi. ABD’li bilim insanlarının “çığı açıcı” olarak nitelediği bu teknolojiye DeepShake adı verilirken, bu sayede yıkıcı depremlerin olmasından birkaç saniye önce haber verilebileceği ve bu sayede binlerce yaşam kurtarılabileceği kaydedildi. Sözcü’de yer alan habere göre; yapay zeka sistemi bölgede daha önce yaşanan depremleri analiz ederek ilk sarsıntıların nasıl bir etki yaratabileceğini analiz ederek merkezi uyaracak.
Hali hazırda ABD’de kullanılmakta olan ShakeAlert isimli teknolojiden çok daha gelişmiş olan bu teknolojiyi geliştiren Avoy Datta, “DeepShake, zaman ve mekansal olarak sismik dalgaformlarını toplayarak analiz edebiliyor” dedi. Sistemin Kuzey Anadolu Fay Hattı’na çok benzeyen California’daki San Andreas Fay Hattı’nda denendiği de belirtildi.
6.1 Milisaniyede Algılıyor
Bilim ve teknoloji alanında yayın yapan haber sitesi Live Science’a konuşan Avoy Datta, “Eğer biz 25 DeepShake modeli çalıştırırsak, depremin geleceğini 6.1 milisaniye içerisinde anlayabiliyoruz. Bu gerçekten çok hızlı” dedi.
2019 yılında denemelerine başlanan yapay zekanın bölgedeki 7.1 büyüklüğündeki depremde kullanıldığı ve öncesinde ve sonrasında Temmuz ve Eylül ayları arasında gerçekleşen 36.000 sarsıntının analiz edildiğini aktardı. Verilerin yüzde 80’ini kullanan uzmanlar, ölçeklendirme sistemini de daha büyük sarsıntılara uygun olarak ayarlayarak DeepShake’in bir erken uyarı sistemi gibi çalışmasını sağladı.
3 Saniyede Bilgiyi Aktarıyor
Fakat Live Science’a konuşan diğer uzmanlar henüz bu teknolojinin gelişmesi gerektiğini açıklayarak henüz resmi olarak kullanılamayacağını öne sürdü.
Araştırmayı yürüten bilim insanlarından Daniel Wu, DeepShake’in depremin lokasyonu ve türü ile ilgili net bir sonuç aktaramadığını fakat sarsıntı bilgisini 3 ile 13 saniye içerisinde sismik merkezlerine gönderebildiğini söyleyerek, “DeepShake teknolojisi, ShakeAlert gibi sistemleri beslemek için de kullanılabilir” ifadesini kullandı.
