Türkiye’nin her anlamda önünü açacak ve ülkemizi 2071 vizyonuna taşıyacak kentsel dönüşüm ile vatandaşın malının değeri artacak.
Ülkemizin bir gerçeği olan afet olgusu, süregelen çarpık yapılaşma ve imara aykırılık, kentlerin yeniden yapılanmasını zorunlu kılıyor. Sadece bina düzeyinde bir kentsel dönüşümden ziyade sosyal boyutuyla birlikte yaşam kalitesini arttıran projelerin ön plana çıkması gerektiğini belirten Kentsel Dönüşüm Uzmanı Mimar Nihat Şen, finansmanı olmayan, fizibilitesi yapılmayan, geniş bir uzlaşı sağlanamamış projelerin ilan edilmemesi, kamuoyu ile paylaşılmaması gerektiğini söyledi.
Dönüşüm sürecinin aceleye getirilmeden, yık-yapa indirgenmeden, insan odaklı yürütülmesi gereken bir süreç olduğunu dile getiren Şen, “Kentsel dönüşümde hedef nokta sağlıksız çarpık yapılaşmadan, sağlıklı çarpık yapılaşmaya geçiş değildir. Aksine sosyolojik ve kültürel boyutlarıyla birlikte kapsamlı bir kentsel dönüşüm hamlesiyle yaşanabilir bir çevre ve estetik şehirlere ulaşması hedeflenmektedir” dedi.
Şen sözlerini şöyle sürdürdü:
“Türkiye’nin en önemli konusu olan terörden sonra ikinci sırada en önemli olan bu konu, maalesef hala vatandaşa anlatılamamaktadır. Maalesef kamuoyuna yeterince anlatılamamış ve bilgilendirilememesinden dolayı da Kentsel Dönüşüm Yasası, Rantsal Dönüşüm Yasası olarak algılanmıştır.”
Kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında bina düzeyinde bir kentsel dönüşümden ziyade sosyal boyutuyla birlikte yaşam kalitesini arttıran projelerin ön plana çıkması gerekiyor.
Terörden etkilenen ilçelerde dönüşüm başlıyor
Yapılan ve devam eden projelere en büyük örnek olarak Kadıköy Fikirtepe Kentsel Dönüşüm Projesi’ni veren Şen, “Esenler Kentsel Dönüşüm Projesi ve Gaziosmanpaşa Kentsel Dönüşüm Projelerini de başlamış projeler olarak sayabiliriz” dedi.
2016 yılı içerisinde yeni başlayacak birkaç projenin haricinde yeni projelerin başlayacağından bahsedilemeyeceğini söyleyen Şen, “ Ancak terörden etkilenen Diyarbakır Sur ilçesi ve birkaç ilçede kentsel dönüşüm projeleri yapılacak” diye vurguladı.
Yasa revize edilmeli
Önümüzdeki yıllara yönelik hedefler saptanırken ve hedef belirlenirken; iyi niyet ve bulunmaz fırsat olarak gördüğü kentsel dönüşüm hakkında çıkarılan yasanın mutlaka revize edilmesi gerektiğini vurgulayan Şen, makro ve bütünsel bazda projeler üretilerek hedefe ulaşılmasını söyledi.
Ülkemizi 2071 vizyonuna taşıyacak kentsel dönüşüm ile yaşam kalitesi yüksek yerleşim alanlarına sahip olunacak.
Ülke ekonomisine katkı
Gerekli hukuksal düzenlemeler yapılması ve birtakım bürokratik işlemlerin azaltılmasını isteyen Şen, bütüncül bir anlayış ve planlama ile hem ülke ekonomisine katkı, hem de sağlıksız yaşam alanlarından sağlıklı ve huzurlu güvenli yaşam alanlarına kavuşulmuş olunacağını söyledi. Böyle bir süreçte vatandaşın da mağdur olmayacağını dile getiren Şen; “Vatandaşın malının değeri artacak, en önemlisi de can ve mal güvenliği sağlanarak yaşam kalitesi yüksek yerleşim alanlarına sahip olunacak” diye konuştu.
Ekonomiye 1 trilyon liralık sermaye
Hızla artan konut talebine şehirlerin normal gelişme hızında yanıt verememesi, yıllardır kentlerin kimliğini tehdit edecek biçimde sağlıksız yapılaşmasına neden oldu. Gecekondu ve kaçak yapıların yanı sıra, ekonomik ömrünü tamamlamış mevcut konut stoku da özellikle deprem riskinin yüksek olduğu şehirlerde ciddi bir sorun olarak dikkat çekiyor. Buna bağlı olarak kentlerde yaşam standartlarının iyileştirilmesi amacıyla plansız yapılaşmayı yenileme çalışmaları yapılıyor. Mayıs 2012 tarihinde çıkan 6306 sayılı yasa ile birlikte 4 yıllık süreçte yaklaşık 100 bin binanın risk tespitinin yapıldığını ve yaklaşık 25 bin binanın yıkıldığını belirten Gayrimenkul Değerleme ve Kentsel Dönüşüm Uzmanı Oktay Mutlu, en az 20 yıl daha devam edecek bir kentsel dönüşüm süreci ile karşı karşıya kalındığı söyledi. Kimilerinin bu sürece ‘rantsal dönüşüm’ dese de, bu söylemi doğru bulmadığını dile getiren Mutlu, “Amerika’da veya Almanya’da yaşamadığımızı, dolayısıyla kendimize özgü çözümler geliştirmek durumunda olduğumuzu unutmamamız gerekir. Yapı stokunun çeşitliliği, çarpık yapılaşma, mülkiyet sorunları, plansız kentleşme, kaçak yapılar vb. çetin koşullar göz önüne alındığında gelinen noktayı iyi buluyorum. Kentsel dönüşümün; hukuktan ekonomiye, planlamadan güvenliğe kadar birçok alanda olumlu katkısı var” ifadelerini kullandı. Ekonomiye seviye atlatacak sermaye Kentsel dönüşümün ekonomiye en önemli katkısının ölü sermayenin canlandırılması olduğunu söyleyen Mutlu, “Türkiye’deki yaklaşık 16 milyon konutun yüzde 30’unun kaçak olduğu ve ortalama bir konutun fiyatının 250 bin lira olduğu varsayımıyla, kaba bir hesapla, kaçak yapıların yenilenmesi sonucu toplamda 1 trilyon lira civarında bir sermayenin finansal sisteme dahil edilebileceğini söylemek mümkün. 1 trilyon lira, ülke ekonomisine seviye atlatacak bir sermaye” diye konuştu. Yenilenen binalardaki bağımsız bölümlerin değerlerinin artacağını belirten Mutlu, yaşanan bu değer artışının, bu bağımsız bölümlerin emlak vergilerini de artıracağını, dolayısıyla daha fazla taşınmazdan daha fazla vergi toplanmış olacağını söyledi. Dönüşümün hukuki sisteme de katkı sağlayacağını vurgulayan Mutlu, kentsel dönüşüm sayesinde kaçak yapılaşmanın ortadan kaldırılmasının, hukuki sistemin üzerinde yük olan mülkiyet sorunlarından kaynaklanan davaları da ortadan kaldıracağını ifade etti. Ada bazlı geniş çaplı dönüşümlerin, yerel yönetimlerin kenti yönetmesini kolaylaştıracağını söyleyen Mutlu, “Yeni teknolojiler ile üretilen yapılar, yaşam alanlarının kalitesini, dolayısıyla yaşam standartlarını da yükseltecek” dedi. ‘Uzlaşma’ projenin gerçekleşmesini mümkün kılıyor Türkiye genelinde riskli alan ilan edilen yer ve bu alanlar için üretilen proje sayısının çok ancak kentsel dönüşüm uygulaması tamamlanan büyük projelerin sayısının az olduğunu belirten Mutlu, “Esenler Atışalan Projesi özel sektör-devlet-malik uzlaşması ile tamamlanmış olan büyük ölçekli kentsel dönüşüm uygulamalarına verebileceğim iyi bir örnek. Maliklere taşınmazları bu Mayıs ayında teslim edilecek” diye konuştu. Mutlu sözlerine şöyle devam etti: “Bir kez daha vurgulamakta fayda var; 70 dönüm üzerinde bir alanda yapılan bu projenin gerçekleşmesini mümkün kılan en temel faktör, merkezi ve yerel yönetimler ile özel sektör ve malikler arasındaki uzlaşmadır.” Güneydoğu’da çok farklı bir dönüşüm başlayacak Türkiye’nin farklı il ve ilçelerinde de büyük ölçekli kentsel dönüşüm projelerinin devam ettiğini belirten Mutlu, “Bu yıl içinde Bayrampaşa İlçesi Vatan Mahallesi 3 bin 500 konutluk kentsel dönüşüm projesi start alabilir diye düşünüyorum, üzerinde çok emek verilmiş bir proje” dedi. Güneydoğu’da yaşanan gelişmelerin ardından yapılacak kentsel dönüşüm çalışmalarına da değinen Mutlu, “Bu yıl Türkiye olarak çok farklı bir kentsel dönüşüm uygulaması ile tanışacağız. Güneydoğu’da çeşitli ilçelerde bu yıl içinde kentsel dönüşüm sürecinin başlaması öngörülüyor. Bu kentsel dönüşüm projelerinin hedefinde güvenli yerleşim yerleri yaratmak var. Önümüzdeki yıllarda bu kentsel dönüşüm projelerinin doğrudan ve dolaylı sosyo-ekonomik sonuçlarını da hep birlikte göreceğiz” diye konuştu. Devlet yaraları saracak
Türkiye’nin önünü açacak
Günün koşullarına göre eksikliklerinin giderilmesi gerektiğini söyleyen Şen, kentsel dönüşümün vatandaşa şeffaf şekilde anlatılması, yasanın özünde bulunan bütüncül bir anlayışla ve yaklaşımla, yer altı-yer üstü zenginliklerin korunarak, kaybolan manevi değerlerin geri kazanımına imkan sağlayan bir uygulamanın hayata geçmesi gerektiğini belirtti.
“Türkiye’nin her anlamda önünü açacak ve Türkiye’yi 2071 vizyonuna taşıyacak olan Kentsel Dönüşüm Yasası çok önemlidir” diye konuşan Şen sözlerini şöyle sürdürdü:
“Sosyal donatı alanlarının oluşturulmasını, tarihi eserleri daha fazla koruma altına alarak, çevresel faktörleri ve enerji kaynaklarının doğru kullanılmasını, milli mimarinin oluşmasını, beşeri ilişkilerin artırılmasını, bizi biz yapan manevi değerlerin canlandırılmasını ve yaşatılmasını sağlayan bir Kentsel Dönüşüm Hareketi’nin oluşturulmasını sağlamalıyız.
