2012 yılını bitirmeye sayılı günler kala geride bıraktığımız koca bir yıl içinde inşaat sektöründe neler yaşandı.
Bereketli olmasada hareketli bir yıl oldu. Yeni düzenlemeler, yeni kanunlar sektörün yönünü değiştirdiği gibi, altyapı hazırlığıydı. Sevindirici, umut verici kanunlar, bu yıl küçülen inşaat sektörününde önünü açtı gibi görünsede uygulamada eksik kalan yönleriyle tamda istenildiği gibi yürümediğinden müteahhitlerin yüzünü güldüremedi. Yeni düzenlemelerin bir kısmı ise havada kaldı netleşmedi. Sene sonuna geldiğimiz bugünlerde hala netliği belli olmayan uygulamaların belirsizliği ise huzursuzluk yaratmaya devam ediyor. Uzatmayayım.. Bakın neler oldu, neler yaşandı bu yıl….
*Sene başında “Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname sistemi” ile tanıştık. Bugüne kadar kira geliri olanlar vergi dairelerine beyanname veriyorlar idi. Yeni uygulama ile kira geliri olanlar TC kimlik numaraları ile internet üzerinden www.gib.gov.tr adresini tıklayıp, 7 gün 24 saat istedikleri her yerden beyanneme verebiliyor. Bu uygulama ile Maliye Bakanlığı kira geliri olanlardan hem beyanname sayısını hem gelir vergisini artırmayı başardı.
* 26 Nisan 2012.. 2B diye bildiğimiz Orman köylülerinin kalkınmalarının desteklenmesi ve hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan kanun resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yıllardır kangren olmuş, uzun süredir vatandaşında beklediği 2B ( Orman vasfını yitirmiş arazilerin satışı) kanununa beklenen başvuru yapılamadığı için 3 ay daha başvuru süresi uzatıldı. En çokta 2B ler için belirlenen rayiç değerler konuşuldu. Rayiç değerlerin yüksek belirlenmesine 2B hak sahipleri isyan etse de başvurunun son günlerini iyi değerlendirdi ve yüzde 90 nın üzerinde başvuru yapıldı.
* 18 Mayıs 2012’de resmi gazetede yayınlanan Tapu Kanunu ve Kadastro Kanununda Değişiklik yapılmasına ilişkin kanun ile “Mütekabiliyet” yani yabancı vatandaşlara mülk satışının önünde engel kalmadı. Yasa ile karşılılık esası kaldırılmış oldu. Karşılılık esasının olmadığı yabancılara mülk satışı önünde engel kalmamış gibi görünsede, müteahhitler uygulamada kanunun eksik bacaklarının olduğunu ve yeterince satış yapamadıklarından yakınıyorlar. Yabancılara oturum izni, çalışma izni gibi kolaylıklar sağlayarak yabancıların mülk edinimlerini kolaylaştırmak gerektiğini sektör konuşuyor.
* 31 Mayıs 2012…Afet Riski altındaki alanların ve binaların yıkılıp yeniden yapılmasını öngören kanun resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yasaya göre 7 milyon yapının yıkılıp yapılması gerekiyor. Türkiye’nin en büyük kentsel dönüşüm yasası, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın 5 Ekimde törenle bazı kamu binalarını yıkmasıyla başladı. Yasa kapsamında riskli binaların tespitini Çevre ve Şehircilik Bakanlığının lisans verdiği kuruluşların risk raporu belirliyor. Riskli tespit edilen binaların yıkımı 60 gün içinde sağlanıyor.Belediyeler ile Bakanlığın beraberce karar verdiği riskli alanlar ise teker teker resmi gazetede yayınlanıyor. Riskli görülen bazı alanlar ise gerektiğinde belirlenen rezerv alanlarına taşınması sağlanacak. Kentsel Dönüşümün gerekliliğine herkes katılıyor ancak uygulamada oluşacak sorunlardan en önemlisi kaynak bulma ise en büyük problem olarak karşımıza çıkıyor.
* Konutlara uygulanan metrekaresine göre KDV uygulaması Bakanlar kurulunda. Net alanı150 metrekareolan konutlarda yüzde 1 KDV, Net alanı150 metrekareüstü olan konutlarda yüzde 18 KDV uygulaması yerini, konutun değerine KDV uygulamasına bıraktı. Ancak henüz konutun değerine göre uygulanacak KDV uygulaması belirsizliğini sürdüyor. Satışı devam eden konut projelerinde ise inşaat ruhsatı haziran öncesi alınanlar eski uygulamayı devam ettiriyor.
* Talebin düşük olduğu 2012 yılında, konut fazlası mı var? Emlak’ta balon mu var? Avrupa’daki konut krizi bizi krize itermi? Talep yoksa bu inşaatlar neden yapılıyor? Yapılan bu konutları kim alıyor? Gibi sorular çok konuşuldu ama herkes kendi cevabını kendine has yorumladı.
*Tüketici Kanun tasarısı içinde “maketten konut satışı”na yapılacak düzenleme henüz tasarı olarak sonuçlanmamış olsa da, müteahhitler maketten konut satışına dokunulmasını istemiyor. Konut üreticileri için finans kaynağı, konut alıcısı için rant barındıran maketten konut satışı önümüzdeki günlerde netlik kazanacak.
*Esenyurt’taki imar krizi 2012’ye damgasını vurdu.Tüketiciden en fazla soru bu bölgeden geldi. Esenyurt imarında yaşanan problemlerden dolayı30 ayakın inşaat firması sermaye kaybı yaşarken, alıcılarda mağdur oldu. Esenyurt belediyesi ve İBB alınan kararlar ile sorunu aşmaya çalışıyor. Kimi müteahhit plan tadilatı ile yoluna devam ederken, kimi müteahhitler ise halen düzenleme bekliyor.
*1 Temmuz 2012 itibari ile Borçlar Kanununda yapılan değişiklik ile kira sözleşmelerine yeni düzenlemeler getirildi. Kiracı eşinin rızası olmadan tek başına tahliye kararı alamayacak. Depozito miktarı 3 kirayı geçemeyecek. Kira artışları konutlarda ÜFE ile sınırlı olacak. Yeni düzenlemelerin önemli maddeleri.
*Cumhurbaşkanı onayladı ve 13 ilimiz büyükşehir statüsüne geçerek 6 Aralık 28489 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. Büyük şehir ilan edilen illerimiz; Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van. Büyükşehir olan illere bağlı köy ve belde belediyeleri tüzel kişiliği kaldırıldı, köyler mahalle oldu, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine bağlandı.
*Bu yıl İstanbul’un Beylikdüzü bölgesi İstanbul’un en çok prim yapan bölgesi oldu. Metrobüsün gelmesi de konut fiyatlarını yukarı taşıdı. Fiyatların arttığı bölgeler sadece metrobüse yakın olan yerlerde olmasına rağmen Beylikdüzü’nü İstanbul’un en çok prim yapan bölgesi yapmaya yetti. Oysa bölgede diğer markalı konut projelerinde fiyatlar hiç artmamış yada bir miktar artış yaşanmış görünüyor.
*Emlak vergisi konusundaki önemli gelişme, 13 Ekim 2012 Cumartesi 28440 nolu Resmi gazetede Anayasa Mahkemesi’nin kararıyla gündeme geldi. Buna göre; Anayasa Mahkemesi, Vergi Usul Kanunu’nun 49. maddesindeki hükmü, Anayasa’nın 2. ve 136. maddesine aykırı bularak oy çokluğuyla iptal etti. Böylece emlak vergi değerine karşı vatandaşın itiraz hakkı verildi yargı yolu açıldı.
*Tapu Harcı başta olmak üzere birçok kalemde vergi oran ve tutarları arttırıldı.Tapu harcı alıcı ve satıcı dan ayrı ayrı olmak üzere binde 16,5 iken yüzde 21 artışla binde 20 ye çıktı ve 21 Eylül de resmi gazetede yayınlanarak hemen uygulanmaya başladı.
Tapu değeri 200 bin lira gösterilen gayrimenkul için ödediğiniz tapu harcı 6 binaltıyüz liradan 8 bin liraya çıkmış oldu.
*Sosyal medyada en çok konuşulan isim Ali Ağaoğluve reklamlarında oynadığı Maslak 1453 konut projesi oldu. Projeye ve reklama tepki günlerce sosyal medyada ve basında yer buldu.
* İstanbul Çamlıca Tepesi’ne yapılacak caminin projesi açıklandı. Yapılan açıklamaya göre yarışmaya katılan projeler arasında 1. çıkmadı. 2. olan cami projesi ‘Bahar Mızrak ve Hayriye Gül Totu’nun hazırladığı proje oldu. Ancak projeyi beğenen olmadı. Sosyal medyada ve basında geniş yankı buldu.
Hatice Kolçak
Mali Müşavir – Gayrimenkul Uzmanı
Twitter adresi/ @haticekolcak
