Yeni yıla girmeye sayılı günler kala iş dünyasında yıl sonu hedeflerinin tutturulmasının yanı sıra 2013’te maaşlara ne kadar zam yapılacağı da konuşulmaya başlandı.
Dünyanın önde gelen danışmanlık şirketlerinden Towers Watson’ın “Türkiye Ücret Araştırması 2012” raporuna göre ise şirketler 2013’te çalışanlarının ücretlerini ortalama yüzde 8 artıracak. Şirketler 2011 yılında çalışanlarına ortalama yüzde 7 ücret artışı yapmış ve bu oran yüzde 10.45’lik 2011 yılı enflasyonun altında kalmıştı. Özel sektörün 2012 yılı ortalama zam oranı ise 7.6 olarak gerçekleşti. Hükümet orta vadeli beklentiler kapsamında yıl sonu enflasyon beklentisini 7.4 olarak açıkladı. Yani hedef rakamla 2012 yılı ücret artış oranı birbirine paralel olarak gerçekleşti.
Zam şampiyonu perakende
Her sektörden 251 şirketin katıldığı araştırmaya göre 2013 yılında en yüksek ücret artışı perakende (yüzde 9), hızlı tüketim ürünleri – FMCG (yüzde 8) ve otomotivde (yüzde 8) olacak. En düşük artış ise kimya (yüzde 7.9), teknoloji – telekom (yüzde 7.1) ve finans (yüzde 6) sektörlerinde gerçekleşecek. “Yılda bir kez ücret artışı” uygulaması 2013’te de devam edecek ve şirketlerin yüzde 96’sı “bir kez” ücret artışı planlıyor.
Ücret uçurumu sürüyor
Araştırma sonuçlarını değerlendiren Towers Watson Genel Müdürü Süha Alıcı, şirketlerin ücret artışı bütçesini belirlerken, enflasyon ve liyakata bağlı olarak farklı artışlar şeklinde değil, tek bir artış bütçesi üzerinden hareket ettiklerini söylüyor. Çalışan grupları bazında üst yönetim pozisyonlarına profesyonel çalışan gruplarından daha düşük ücret artışı yapıldığını belirten Alıcı, buna rağmen ücret uçurumunun Türkiye’de çok yüksek olduğunun altını çiziyor: “Ülkemizde üniversiteden yeni mezun olup iş hayatına başlayanların ücretleriyle şirketlerin tepe yönetiminde yer alan üst düzey yöneticilerin ücretleri arasındaki fark belirgin olarak öne çıkıyor. Gelişmiş ülkelerde CEO/genel müdür maaşları, yeni işe giren üniversite mezunlarının 4-6 katı iken; Türkiye’de bu oranın 12 -13 katı seviyelerinde olduğu gözleniyor.”
İnşaatta kesenin ağzı açılacak
Kentsel dönüşüm, yeni otel ve rezidans projelerindeki artışın 2013’te inşaat sektöründeki yetişmiş insan gücüne olan ihtiyacı artıracağını söyleyen Msearch Yönetim Danışmanlık Yönetici Ortağı Barbaros Eneç, “Mevcut kalifiye elemanlarını rakiplerine kaptırmak istemeyen inşaat şirketleri de 2013’te kesenin ağzını açacak” diyor. İnşaat ve perakendenin yanında ilaç şirketlerinin de yeni yılda piyasanın üstünde zam yapacağını dile getiren Eneç, üniversiteden yeni mezun olan gençler için de ilaç sektörünün ortalama baz bir maaş rakamı belirlediğini vurguluyor. Ayrıca Eneç, yerli sermayeli şirketlerin çalışanlarına genel olarak daha yüksek maaş veren yabancı sermayeli şirketleri yakalayacağını belirtiyor.
Türkiye’de CEO’lar, 13 kat fazla kazanıyor
En üst kademe ile en alt kademe arasındakimaaş uçurumu 2012’de de değişmedi. Yurtdışında CEO – genel müdür maaşları, yeni işe giren üniversite mezunlarının yaklaşık 4-6 katı iken; Türkiye’de 12 -13 katı seviyesinde.
Performans odaklı ücret yönetimi revaçta
Türkiye’de son yıllarda enflasyon oranındaki düşüşe paralel olarak, şirketlerin baz maaş odaklı ücret yönetiminden, performansa dayalı değişken ücret yönetimine geçmeye başladığını ifade eden Süha Alıcı, “Her yıl düzenli bir şekilde yayınladığımız ücret araştırmaları sonuçlarına göre özellikle son iki yılda ücret artış oranlarının yıllık enflasyon rakamlarının altında kaldığını gözlemliyoruz” diyor. Maaş seviyelerindeki artış trendinin yeni dönemde şirketlerin yapısal anlamda ücret yönetim prensiplerinde değişime gitme yönünde olduğunu belirten Alıcı, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Gelişmiş ekonomilerle karşılaştırıldığında, baz maaşın toplam gelir paketi içindeki payının yüksek olduğu ülkeler arasında ilk sıralarda yer alan Türkiye, içinde bulunduğu yapısal değişimle, performans kültürünü kurum içinde yaygınlaştırmayı hedefleyen ve buna bağlı değişken ödül bileşenlerinin ön plana çıkarılmaya başlandığı yeni bir döneme giriyor.”
Elif AKIN
elif.akin@sabah.com.tr
