Istanbul ulaşımının her geçen gün daha vahim bir tablo çizmesinin bir nedeni de ana ulaşım akslarının doğu batı yönünde doğrusal olması, Şehri çemberleyen dairesel raylı ve lastik tekerlekli sistemlerin kurulamamış olması
Boğaziçi’nin güneyinde raylı ve lastik tekerlekli araçlar için inşa edilmekte olan Tüplere Boğaziçi Köprüsü’nün altında yapılacak çok amaçlı bir Yüzertüp eklenirse hem Köprüler bakım, tamir, deprem, kaza, savaş koşulları için yedeklenmiş hem de Istanbul’a raylı ve lastik tekerlekli araçlar için Çemberyol ve Çemberray Sistemi kurulmuş olur.
Rutin çözümler yapıladursun. Raylı sistem, toplu taşım, deniz ulaşımı ihya edilsin. Ancak Istanbul un birikimini alacak, akıcılığı sağlayacak 3 Temel Proje’nin kaçınılmaz olduğu bilinsin:
‘Çemberyol’ + ‘Çemberray’ + TransMar’ Sistemi Istanbul da Ulaşımı Çözer :‘Bu Üç Büyük Proje’ Yeter:
1. Metro için de Kenti kuşaklayan bir çember oluşturulsun, ‘Çemberray’
2. Araçların Istanbul’u kuşak gibi iki yönde kesintisiz dönebilmesi sağlansın, ‘Çemberyol’
3. Kent merkezine girmesi gerekmeyen trafik dışarıya alınsın. ‘TransMar’
Proje 1: ‘Çemberray’ (‘Altın Üçgen’) (Göztepe-Kazlıçeşme-Topkapı-Zincirlikuyu-Göztepe)
Altın Üçgen projemin 2 kenarı inşa halinde. Levent-Taksim-Yenikapı Metro ile, Sögütlüçeşme-Üsküdar-Sirkeci-Yenikapı Tüpgeçiş / Marmaray ile bağlanıyor. Proje raylı ulaşımda üçgenin eksik, ancak en önemli kenarını tamamlıyor. Bugün en yoğun seyahat Kadıköy-Levent aksında Sögütlüçeşme ile Levent’i Boğazın altından ‘Sualtı Yüzertüp ’le bağlayalım. Böylece Söğütlüçeşme-Yenikapı-Levent metro üçgeni kapansın. Metro kesintisiz çember sefer yapsın, Şehri sürekli dönsün, akıcılık sağlansın. ‘Yüzertüp’ den araçlarda geçiyor ve Köprülerin yükleri rahatlıyor.
1. Boğaziçi Köprüsü yedekleniyor.
Proje 2 : ‘Çemberyol’ (Göztepe-Kazlıçeşme-Topkapı-Zincirlikuyu-Göztepe)
Birçok çağdaş şehirde olan bizde yok. Araçlar Kenti dönemiyor. Yollar Gebze den gelip Trakya ya gidiyor. Inşa halindeki Tüpgeçiş Istanbul adayı olarak gündeme taşıdığım bir projeydi. Sn Dalan da bu konuda çalışmıştı. Proje çok amaçlı bir tüptü, araçlar ve raylı sistemi taşıyordu, Ancak araç geçişi kaldırıldı. Temeli atılırken 10 köprüye bedel dendi. Ertesi gün 3. ve 4 köprü senaryoları başladı… O halde Araçlar için 2. Tüpgeçiş i bitirelim. Harem de denize dayanan E-5 suya batsın Kumkapı dan çıksın. Kent Tüpgeçiş-Ahırkapı-Sahilyolu-Yenikapı-Kazlıçeşme-Topkapı-Haliç-Şişli-Zincirlikuyu-1.Köprü-Altunizade-Sögütlüçeşme-Harem-Tüpgeçiş Çemberyol u ile çevrilsin. Araçlar Istanbul u iki yönde kesintisiz dönsün. Çemberyol Istanbul u kuşak gibi sarsın, akıcılık sağlansın…
Proje 3 : ‘(TEM – SGHL-D100 – Pendik – Yeşilköy AHL- D100- TEM)
Bugün transit trafik şehrin göbeğine giriyor. Kuzeyde yapılacak 3.Köprü %5 mertebesindeki transit ulaşımı alabiliyor. Kentiçi ulaşıma katkısı yok denecek kadar az. Yalnız Anadolu dan gelip Trakya ya geçen ağır vasıtalar değil, Pendik-Avcılar gibi şehrin iki ucu arasında seyahat edenler var. Pendik-Yeşilköy Transit Yüzergeçiş Projesini hazırlamıştım. Günde yaklaşık 200.000 araç Marmara üzerinden ‘bypass’ yapıyor. 5 unsuru birbirine bağlıyor: Atatürk Havalimanı, SG Havalimanı, Olimpiyatköy, Formula 1 Istanbul Park ve Kınalıada. Kurtarma-Servis istasyonu için yalnız Kınalıada nın arkasına uğruyor. Olimpiyatköyü de kurtaracak bir proje. Ayrıca, Raylı Mekik ile iki havalimanı arası 15 dakika. Denizin 25 metre üstüden gidiyor, Boğaz açığında 60 metreye yükseliyor. ITU Deniz Bilimleri Fakültesinden (merhum) Prof Odabaşı başkanlığında bilim ekibi 1.5 yıl çalıştı. Dünya Boğaz Geçişleri Örgütü 2001 yılında Başyapıt seçti, bilim kitaplarına girdi, yabancı basında yer aldı.
‘Çemberyol + Çemberray + TransMar Deniz Geçişi’
Bu 3 Büyük Proje Istanbul ulaşımını çözer, birikimi alır, akıcılık sağlanır.
Boğaziçi Köprüleri nin büyük bakımları Istanbullulara işkence etmeden atlatılır.
Cepten para istemez, Istanbul un dinamikleri bu doğru projeleri yapar geçer:
Aksi takdirde Istanbullular yollarda sürünmeye devam eder….
Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp
TMMOB, AIA, RIBA, IAA
Y Müh Mimar -Kentbilimci
