TBMM İçişleri Komisyonu’nda, 13 ilin büyükşehir olmasını öngören kanun tasarısının geçici 1. maddesi kabul edildi
Hafta başından itibaren görüşmeleri aralıksız süren tasarıda, geçici 2., yürürlük ve yürütme maddeleri olmak üzere geriye 3 maddesi kaldı.
Tasarının bugüne kadar kabul edilen maddelerine göre, Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa ve Van, büyükşehir belediyesi olacak.
Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları, il mülki sınırı olarak belirlenecek.
Bu illere bağlı ilçelerin mülki sınırları içinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği sona erecek, köyler mahalle olacak, belediyeler ise mahalleleriyle birlikte bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılacak.
Bu illerin, bucak teşkilatları da kaldırılacak.
Bu illerdeki il özel idarelerinin tüzel kişiliği ile İstanbul ve Kocaeli’ndeki orman köyleri de dahil köylerin tüzel kişiliği sona erecek.
-İstanbul’da ilçe değiştiren mahalleler-
Aydın’da Efeler; Balıkesir’de Karesi, Altıeylül; Denizli’de Merkezefendi ve Pamukkale; Hatay’da Antakya, Defne, Altınözü, Yayladağı, Arsuz; Manisa’da Şehzadeler, Yunusemre; Kahramanmaraş’ta Dulkadiroğlu, Önikişubat, Türkoğlu; Mardin’de Artuklu; Muğla’da Menteşe, Seydikemer; Tekirdağ’da Süleymanpaşa, Kapaklı, Ergene; Trabzon’da Ortahisar; Şanlıurfa’da Eyyübiye, Haliliye, Karaköprü; Van’da Tuşba ve İpekyolu ilçeleri kurulacak.
İstanbul Şişli’nin Ayazağa, Maslak ve Huzur mahalleleri, Sarıyer’e bağlanacak.
İstanbul Arnavutköy ilçesine bağlı Nakkaş, Bahşayış mahalleleri ile Büyükçekmece ilçesine bağlı Muratbey mahallesi, Çatalca belediyesine katılacak.
Tüzel kişiliği kaldırılan il özel idaresi, belediye veya köy tüzel kişiliklerine şartlı olarak bağışı yapılan taşınır ve taşınmazların devrinin yapıldığı kurum veya kuruluş, bunların amacına yönelik kullanılmasını sağlayacak.
Tüzel kişiliği kaldırılan köylerde görev yapan geçici ve gönüllü köy korucuları, halen görev yaptıkları yerlerde görev yapmaya devam edecek.
Maden ruhsatı, jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular ruhsatına ilişkin yetki ve görevler, il özel idarelerinin tüzel kişiliğinin kaldırıldığı illerde, valiliklerce yürütülecek.
-Belediyelere, mabet yapımı ve bakımı görevi-
Büyükşehir belediyelerin sınırları il mülki; ilçe belediyelerinin sınırları bu ilçelerin mülki sınırları olacak.
Büyükşehir ve ilçe belediyeleri, amatör spor kulüplerine nakdi yardım yapabilecek; yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan sporcuların yanı sıra teknik yönetici, antrenör ve öğrencilere belediye meclis kararıyla ödül verebilecek.
Bu belediyeler; sağlık, eğitim, kültür tesis ve binalarının yanı sıra mabetlerin de yapım, bakım ve onarımını sağlayacak.
-Yer seçim belgesi verecek-
Belediyeler, mevzuata göre kuruluş izni verilen alanda kurulacak elektronik haberleşme istasyonlarına, kent ve yapı estetiği ile elektronik haberleşme hizmetlerinin gerekleri dikkate alınarak, yer seçim belgesi verecek. Bu belge karşılığında alınacak ücreti Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı belirleyecek.
Büyükşehir sınırları içerisinde yer seçim belgesi vermeye ve ücretini almaya, büyükşehir belediyeleri yetkili olacak.
-Ulaşım Koordinasyon Merkezi-
Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulacak. Merkez, büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerindeki her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesini sağlayacak. Merkeze, Büyükşehir Belediye Başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları ile Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu’nun görevlendireceği ilgili odanın temsilcisi katılacak.
Büyükşehir kapsamındaki belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon, büyükşehir belediyesi tarafından sağlanacak. Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri veya ilçe belediyelerin kendi aralarında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çıkması halinde, büyükşehir belediye meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkili olacak.
Belediyelerin tahsil ettiği otopark gelirleri 45 gün içinde büyükşehir belediyesine devredilecek, bu gelirler otopark inşası dışında kullanılmayacak.
-Nüfus kriteri 50 binden 20 bine düşecek-
Büyükşehir belediyesi bulunan yerlerde ayrılma yoluyla yeni bir belde kurulmasında yeni kurulacak belde için aranan 50 binlik nüfus kriteri, 20 bine düşecek.
Belediye sınırları içinde nüfusu 500’ün altında mahalle kurulamayacak.
-Köylülerin hakları korunacak-
Köyleri mahalleye dönüştürülen köylülerin, geçmişten beri kullandığı ”mera, yaylak ve kışlak” gibi yerlerdeki hakları korunacak.
İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle payların hesaplanması ve oranı yeniden belirleniyor. Buna göre, genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının; yüzde 2,85’i yerine yüzde 1,50’si büyükşehir dışındaki belediyelere, yüzde 2,50’si yerine yüzde 4,50’si büyükşehir ilçe belediyelerine ve yüzde 1,15’i yerine yüzde 0,5’i il özel idarelerine ayrılacak.
Yasada, ”Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 5’i ile genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden büyükşehir ilçe belediyelerine ayrılan payların yüzde 30’u büyükşehir belediye payı olarak ayrılır” ibaresi, ”Genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamının yüzde 1,50’si büyükşehir dışındaki belediyelere, yüzde 4,50’si büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine ve yüzde 0,5’i il özel idarelerine ayrılır” şeklinde değişiyor.
Küçük belediyeler için öngörülen denkleştirme ödeneğinin yüzde 30’unun her yıl İller Bankası’na aktarılması uygulamasına son verilecek, bu ödenek belediyelere doğrudan kaynak olarak aktarılacak.
-Vali ve büyükşehir belediye başkanlarına diplomatik pasaport-
Yol, kanalizasyon ve su tesisleri harcamalarına katılma paylarının, mükelleflerden alımı meclis kararına bağlanacak.
Vali ve büyükşehir belediye başkanlarına diplomatik pasaport verilecek. Mahalli idare birliklerinin taşıtlarına vergi muafiyeti getirilecek.
-Kadınlar ve çocuklar için konukevleri açılacak-
Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100 binin üzerindeki belediyeler, kadınlar ve çocuklar için konukevleri açmak zorunda olacak.
Belediye ve bağlı idareler, meclis kararıyla mabetlere indirimli bedelle ya da ücretsiz olarak içme ve kullanma suyu verebilecek.
-Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı kurulacak-
Büyükşehir belediyelerinin bulunduğu illerde, kamu kurum ve kuruluşlarının yatırım ve hizmetlerinin etkin olarak yapılması, izlenmesi ve koordinasyonu, ilin tanıtımı, temsil, tören, ödüllendirme ve protokol hizmetlerinin yürütülmesi, ildeki kamu kurum ve kuruluşlarına rehberlik edilmesi ve bunların denetlenmesini gerçekleştirmek üzere valiye bağlı olarak Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı kurulacak.
Başkanlık afet yardım, acil çağrı, yatırım izleme, rehberlik ve denetim strateji ve koordinasyon ile idari müdürlükler kurabilecek.
Kamu kurumlarının araç alımı, valilik ve kaymakamlık konutlarının yapım, bakım ve onarımı ile emniyet hizmetlerinin gerektirdiği harcamalar başkanlıkça karşılanabilecek.
Tüm acil çağrıları karşılamak üzere büyükşehirlerde başkanlık bünyesinde, diğer illerde ise valilikler bünyesinde 112 acil çağrı merkezleri kurulacak.
-Devir ve tasfiye için komisyon-
Tüzel kişiliği sona eren il özel idaresi, belediye ve köylerin devir, tasfiye ve paylaştırma işlemlerini yürütmek üzere komisyon kurulacak. Vali yardımcısının başkanlığında oluşturulacak komisyona, valinin uygun göreceği kurum, kuruluş temsilcileri ile ilgili belediye başkanları katılacak.
Tüzel kişilikleri kaldırılan belediye ve köyler; personelini, taşınır ve taşınmazlarını, iş makineleri, diğer taşıtları, kamu kurum ve kuruluşlarına olan alacak ve borçlarını, katılacakları ilçe belediyesine tasarının yayımlandığı tarihten itibaren 1 ay içinde bildirecek.
Tüzel kişiliği kaldırılan köylerde vergi, harç ve katılım payları 5 yıl süreyle alınmayacak. Bu yerlerde içme ve kullanma suları için alınacak ücret 5 yıl süreyle en düşük tarifenin yüzde 25’ini geçmeyecek şekilde belirlenecek.
29 ilde tüzel kişiliği sona eren mahalli idareler, ilk mahalli idareler genel seçimiyle birlikte tüzel kişiliklerini kaybedecek. İstanbul ve Kocaeli hariç, büyükşehir belediyeleri, büyükşehir ilçe belediyeleri ve bağlı idareler, yatırım bütçelerinin en az yüzde 10’unu 10 yıl süreyle belediye sınırlarına dahil olan yerleşim yerlerinin altyapı hizmetleri için ayıracak.
Kurulacak ilçe kaymakamlıkları için 23 adet binek otomobil alınacak.
Bu arada komisyon üyeleri, bugün Ankara’daki şehit cenazesine katılacak, çalışmalarına cenaze namazından sonra saat 14.30’da devam edecek.
AA
