Jenaratör Nedir ?
Jeneratörler, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren genellikle elektromanyetik endüksiyon kullanan bir cihazdır. Tam tersi olan elektrik enerjisinin mekanik enerjisiye çevrilmesine yarayan motorlarla oldukça fazla benzerlik gösterirler. Jeneratörler içerisinde, kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çeviren bataryalar, ısı enerjisini elektrik enerjisine çeviren termoelektik jeneratörler ve ışık enerjisini de elektrik enerjisine çeviren fotoelektrik hücreler bulunur.
Sanılanın aksine, jeneratörlerin oldukça basit bir çalışma şekli vardır. Elektrik motoru gibi çalışır ancak tersine çalışır. Önemli olan nokta, eksenin dönme hızının, akımın büyüklüğünü etkilemesidir. Bu da verimin artırılmasını sağlar.
Jeneratör Nasıl Çalışır ?
Mekanik enerji kaynakları, rüzgar, güneş, güneş enerjisi, sıkıştırılmış hava vb.dir. Ya da ilk hareketi veren su türbini, buhar türbini, içten yanmalı motor veya gaz türbini gibi aletlerdir. Jeneratörün dönme hareketini gerçekleştirmesini bu kaynaklar sağlar. Bu sistemler günümüzde elektrik enerjisi üretmenin en etkili yolu haline gelmiştir. Jeneratörlerin bu yapısından dolayı tüm şehir şebekesini destekleyecek elektrik enerjisi üretmesi mümkündür. Ayrıca jeneratör kullanımı na ihtiyaç duyulan diğer yerler; elektriğin sık kesildiği, elektrik enerjisinin bulunmadığı, baz istasyonları ve sürekli elektrik enerjisi gerektiren hastane gibi yerlerdir.
JENERATÖRLER ÇEŞİTLERİ
Jeneratörler farklı boyutlarda, en küçükten en büyük kapasiteli olana göre imal edilirler. Doğru akım ve alternative akım olmak üzere ikiye ayrılırlar. Doğru akım üretenler dinamolardır, alternatif (dalgalı) akım üretenler de alternatörlerdir. Her ikisinin de çalışması için ve jeneratörlerin yapısı nda gerekli olan elektrik kaynağı aynıdır.
Günümüzde üretilen jeneratörlerin çoğu alternatif akım jeneratörleridir. Bu jeneratörlere senkron jeneratörler de denir. Buhar ve su enerjisi sağlayan santrallerde kullanılırlar. Ilk olarak Niagara şelalesindeki büyük hidroelektrik santralinde kullanılmışlardır (1895).
JENERATÖR KULLANIMINDA GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
Jeneratörün kullanıldığı oda yangına en az 1.5 saat dayanıklı olmalıdır ve olası bir yangın halinde yangından kaçış yolunu engellemeyecek şekilde konumlandırılmalıdır.
Jeneratör kullanımı nda bir jeneratörün regülasyon giriş gerilimindeki değişimleri kontrol edilmelidir. Gerilim kararlılığı ölçülmelidir (çıkış geriliminin değişen şartlar altında sabit kalma özelliği).
Çıkıştaki yüklerin değişmesine rağmen gerilimin sabit kalmasını sağlamalıdır. Ani yüke karşı regülasyon sağlayarak frekans kararlılığı sağlaması beklenmelidir. Aşırı yük ve kısa devrelere karşı koruma sağlamalı ve arızalanmamalıdır. Enerji kayıpları oldukça az olmalı, yüksek verimle çalışmalıdır. Ayrıca sarkmalara (kısa süreli gerilim düşüklüğü), kesintilere, yükseltmelere ve darbelere karşı dayanıklı olmalıdır.
